Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka: Bohrau, Kreis Oels)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1249r.
Według części historyków Borowa była siedzibą rodową rodziny von Borschniz. W 1458r. wioska należała do Czenko (Konrad), a w 1479r. do Krzysztofa Borschnitz. W dokumentach z 1529r. jako właściciele miejscowości wymienieni zostali bracia Tomasz, Jan, Stefan i Krzysztof von Borschnitz. Pod koniec szesnastego stulecia Katarzyna von Borschintz, córka Fryderyka z Borowej, była żoną Jana von Frankenberga-Ludwigsdorf. Następnie majątek przeszedł w ręce rodziny von Esslinger. Na początku XVII w. Mikołaj von Esslinger und Bohre z Borowej był marszałkiem dworu wolnego państwa stanowego Milicz. W XVII w. właścicielami Borowej byli hrabiowie von Gfug. W pierwszej połowie osiemnastego stulecia majątek posiadała rodzina von Logau. Dziedziczka włości hrabina Julianna von Logau około 1750r. wyszła za mąż za hrabiego Friedricha Albrechta von Schwerin. Majątek w 1780r. odziedziczył ich syn generał major Friedrich August Carl Leopold (ur.1750r., zm.1834r.). W rękach jego potomków majątek pozostał do 1945r. W 1857r. właścicielem dóbr w Borowej był hrabia Leopold von Schwerin. W 1886r. liczący 540ha majątek należał do hrabiego Ludwiga Augusta Leopolda von Schwerin. Kolejnymi właścicielami posiadłości byli: Friedrich von Schwerin (1894r.), Waldemar von Schwerin (1902, 1921r.), Felix von Schwerin (1930r.). W 1930r. dobra Borowa o powierzchni 648ha dzierżawił baron Theodor von Kessel. Ostatnim właścicielem majątku był hrabia Bruno von Schwerin, wymieniony w książce adresowej z 1937r. W końcowej fazie drugiej wojny światowej Günther Grundmann, Konserwator Zabytków Prowincji Dolnośląskiej urządził w pałacu w Borowej jedną ze składnic dzieł sztuki. W styczniu 1945r. miejscowość zajęły oddziały Armii Czerwonej. Rezydencja von Schwerinów została w tym czasie zdewastowana, w przeciwieństwie jednak do wielu innych zabytków uniknęła zagłady. W Polsce Ludowej majątek przekazano w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Początkowo w gestii PGR-u znalazł się również pałac, który następnie przeznaczono na cele oświatowe. Szkoła funkcjonowała w nim do 2005 roku. Następnie budynek sprzedano prywatnemu inwestorowi. Fatalny stan techniczny pałacu sprawił, że generalny remont trwał kilka lat. Obecnie w zabytku mieści się hotel i restauracja. Pałac bez problemu można zobaczyć z zewnątrz. Swobodnie można również pospacerować po parku otaczającym dawną rezydencję.
Pałac
Prawdopodobnie już w średniowieczu w Borowej istniała rezydencja rodu von Borschnitz. Obecny klasycystyczny pałac został zbudowany, być może z wykorzystaniem murów starszego budynku, pod koniec XVIII w. dla rodziny von Schwerin. Na początku XX w. budynek został przebudowany i powiększony w stylu modernistycznym: wzniesiono nową wieżę oraz galerię i pawilon. Budynek wielokrotnie remontowany, między innymi: lata 1988-1989, 2006-2009. Pałac murowany z cegły, potynkowany, z korpusem na rzucie prostokąta, podpiwniczonym, dwukondygnacyjnym, z zagospodarowanym poddaszem, nakrytym dachem mansardowym z facjatami. Od wschodu do korpusu przylega galeria i parterowy pawilon. W narożniku południowo-wschodnim kwadratowa, kilkukondygnacyjna wieża. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa, z centralnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Główne wejście flankowane kolumnami toskańskimi podtrzymującymi balkon. W elewacji ogrodowej wydatny ryzalit dzielony pilastrami jońskimi w wielkim porządku. Zejście do ogrodu prowadzi poprzez schody i taras. Elewacje o podziałach ramowych, ozdobione lizenami, pilastrami, gzymsami, płycinami oraz dekoracją sztukatorską (festony). W naczółku zamykającym ryzalit frontowy kartusz z herbem rodu von Schwerin. Układ wnętrz pałacu trzytraktowy z centralnie położoną sienią z klatką schodową.
Zabytki w Borowej
Do rejestru zabytków w Borowej wpisano: kościół parafialny p.w. MB Królowej Polski i cmentarz przy kościele (21.04.2004r., nr rej.: 284/A/1-2/04); zespół pałacowy (16.01.1990r., nr rej.: 635/W): pałac, park, bramę.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Borowej zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Oleśnicy, Sycowa i Wrocławia. Ze względu na możliwość przesiadki wybierając się w drogę z Górnego Śląska najlepiej skorzystać z wariantu dojazdu przez Wrocław. Do miasta można dotrzeć pociągiem między innymi z Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Bielany Wrocławskie, a następnie trasą E67 (DK8) w stronę Poznania. Borowa leży przy tej ostatniej drodze, by dotrzeć do pałacu w miejscowości należy skręcić w prawo w boczną ulicę. Odległość: w jedną stronę około 190 km. Na miejscu samochód można zaparkować w pobliżu pałacu.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2011 r.
