Powiat kędzierzyńsko-kozielski, gmina Pawłowiczki
(nazwa niemiecka Borislawitz, w latach 1936-1945 Saßstädt, Kreis Cosel)
Rys historyczny i stan obecny:
Niewielka wioska, o stosunkowo krótkie lecz bardzo ciekawej historii, związanej z postacią właściciela Gerharda von Sassa. Otóż około 1790 r. Gerhard von Sass próbował zbudować w tym miejscu miasto. Właściciel wioski stworzył nowy układ ulic, z placem targowym, wybudował bramy miejskie, z których jedna była przeznaczona na ratusz i więziennie. Realizację ambitnych planów przerwała śmierć ich autora. Do dzisiaj przetrwała tylko klasycystyczna brama Zamkowa (Zach., zw. Berlińską, 1790 r.), tzw. brama Żabia rozebrana w 2000 r., brama wsch. zniszczona wcześniej.
Na północ od planowanego rynku znajduje się klasycystyczny dwór z końca XVIII w. Obecnie przebudowany z zatarciem cech stylowych. Murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny z mieszkalnym poddaszem, nakryty dachem 4-spadowym z facjatą. Fasada (elewacja wschodnia) czternastoosiowa, z umieszczonym centralnie gankiem zwieńczonym trójkątnym frontonem.
Dwór otoczony zaniedbanym parkiem krajobrazowym, w pobliżu zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Drzewostan parku stanowią m.in. jesion wyniosły, buk zwyczajny, klon zwyczajny, polny oraz srebrzysty, grab zwyczajny, lipa drobnolistna, wiąz górski, kasztanowiec zwyczajny, robinia akacjowa, czeremcha amerykańska, sosna zwyczajna i świerk pospolity. Zabudowania dworskie przez lata były własnością PGR, później ARiMR. Dwór opuszczony, niezabezpieczony przed szabrownikami powoli popada w ruinę. Pomiędzy 2006 a 2008 rokiem zabytek nabył prywatny inwestor. Około 2008 roku rozpoczął prace remontowe, które jednak zostały przerwane. W kolejnych latach dwór ponownie zaczął niszczeć. Trudno określić jaka jest obecnie jego sytuacja własnościowa. Budynek w 2014 roku nie był zabezpieczony przed wejściem osób postronnych.
Zdjęcia z lat 2006-2009
Zabytki w Borzysławicach
Do rejestru zabytków w Borzysławicach wpisano zespół zamkowy (nr rej.: 1048/65 z 24.06.1965r.): pałac; bramę „Żabią”; bramę „Zamkową”; mauzoleum na cmentarzu rodowym, 1790 r. (osobny wpis, nr rej.: 961/65 z 27.01.1965r.); folwark (osobny wpis, nr rej.: A-19/2002 z 16.12.2002r.): wozownię, oficynę, dwie stodoły, kuźnię, dwie obory, stajnię, dom czeladny, park dworski, park leśny, cmentarz rodowy.
Dwór w Borzysławicach w 2014 roku
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd do Borzysławice komunikacją publiczną jest prawie niemożliwy, w ciągu dnia jest kilka kursów autobusów z Kędzierzyna Koźla i aż dwa z Głubczyc. Najlepiej w podróż udać się samochodem. Proponuję jechać z Gliwic drogą 408 do Bierawy, następnie z ominięciem Kędzierzyna Koźla (korki), przez Cisek, Długomiłowice, Gierałtowice dojechać do DK 38, skręcić w lewo i po około kilometrze w prawo do Karchowa, w Karchowie skręt w lewo i po około 2 km jesteśmy w Borzysławicach. Długość całej trasy około 55 km. Samochód najlepiej zostawić na parkingu przed sklepem, który znajduje się na obrzeżach parku.
W okolicy warto zobaczyć: pałace i dwory w Milicach, Jakubowicach, Grudyni Wielkiej, Grudyni Małej, Karchowie i Chróstach oraz drewniany kościół w Gościęcinie.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2009 r., aktualizacja wrzesień 2014r.