Boboluszki

Powiat głubczycki, gmina Branice

(nazwa niemiecka: Boblowitz, w latach 1936-1945 Hedwigsgrund, Kreis Leobschütz)

Początki miejscowości sięgają przynajmniej XIII wieku. W tym czasie Boboluszki należały do rodziny Krawarzów, posiadających także pobliskie Branice. Związki z właścicielami Branic kontynuowane były w kolejnych stuleciach. W 1630 roku w Boboluszkach wzmiankowano barona von Morawitzky z Branic. W 1705 roku właścicielem majątku był Jan Joachim von Morawitzky. Następnie dobra przeszły w ręce Reichenbachów, a po nich Strachwitzów, by w 1790 roku powrócić do rodu baronów von Morawitzky. Ostatecznie rodzina ta utraciła posiadłość w 1826 roku. Rok później, na licytacji, włości nabył Franz Schmidt Pan na Dobieszowie. W 1854 roku Franz Schmidt przekazał majątek swojemu synowi Hansowi (ur.1832r., zm.1901r.). Kolejnym właścicielem dóbr został syn Hansa seniora i Josefine z domu Philipp (ur.1836r., zm.1902r.) Hans junior (ur.1860r., zm.1908r.). W 1908 roku posiadłość otrzymała w spadku siostra Hansa juniora Gertrud, której małżonkiem był Pan Emil Bötticher (ur.1852r., zm.1911r.). Grunty należące do majątku w Boboluszkach już od drugiej połowy XIX wieku dzierżawiła cukrowania w Opawie. Przed 1930 rokiem zakład ostatecznie wykupił posiadłość z rąk rodziny Bötticher. W 1930 roku włości liczyły 236ha, w tym 193,5ha pól uprawnych, 19,6ha łąk, 10,2ha pastwisk, 3,7ha stawów, 0,5ha lasu, 2,5ha parku, 1,9ha ogrodu, 4,1ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po 1945 roku posiadłość przejęło państwo polskie. W latach sześćdziesiątych otoczony parkiem dwór został rozebrany a w jego miejscu wzniesiono budynek Domu Pomocy Społecznej. Na przełomie XX i XXI wieku do ruiny doprowadzono pofolwarczne zabudowania gospodarcze, w tym bardzo ciekawy spichlerz. Obecnie park i budynek wzniesiony w miejscu dworu w dalszym ciągu wykorzystywany jest przez Dom Pomocy Społecznej. Teren wokół ogrodzono, dawną posiadłość można zobaczyć z pewnej odległości, zza ogrodzenia. Zrujnowane zabudowania gospodarcze również można zobaczyć z zewnątrz.

Wygląd dworu możemy poznać dzięki widokówce sprzed 1945 roku zamieszczonej na portalu www.dolny-slask.org.pl

Źródło: http://dolny-slask.org.pl/3674146,foto.html?idEntity=508683 (dostęp: 30.08.2015r.).

Dwór w Boboluszkach został wzniesiony około połowy XIX wieku przez Hansa Schmidta seniora. Zapewne w rezydencji na świat przyszedł jego syn Hans junior, urodzony w Boboluszkach w 1860 roku. Stosunkowo skromna siedziba była budynkiem murowanym, potynkowanym, założonym na planie prostokąta. Budynek posiadał dwie kondygnacje. Nakrywał go dach czterospadowy. Dłuższe elewacje były sześcioosiowe. Główne wejście umieszczono w centralnym ganku, podkreślonym przez sygnaturkę na kalenicy dachu. Dwór ozdabiał wydatny gzyms między kondygnacjami, obramienia okienne i nadokienniki.

W opracowaniu "Oberschlesische Landbaukunst um 1800" z 1937r. zamieszczono zdjęcie przedstawiające zabudowania gospodarcze folwarku w Boboluszkach.

Źródło: http://eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?f=146&t=13614&p=77010&hilit=boboluszki#p77010 (dostęp: 30.08.2015r.)

Zabytki w Boboluszkach

Do rejestru zabytków w Boboluszkach wpisano zespół dworski, XIX w. (nr rej.: 1831/66 z 21.10.1966r.): spichrz, stodoła (nie istnieje), park (osobny wpis, nr rej.: 133/86 z 6.03.1986r.).

Informacje praktyczne i dojazd

Dojazd komunikacją publiczną do Boboluszek jest bardzo trudny i wymaga kilku przesiadek. W miejscowości zatrzymują się autobusy PKS kursujące m.in. z Branic i Głubczyc. Niestety komunikacją publiczną niełatwo dostać się nawet do stolicy powiatu. Po likwidacji linii kolejowej Racibórz – Racławice Śląskie pozostały tylko połączenia autobusowe między Raciborzem i Głubczycami. Do samego Raciborza można dotrzeć np. pociągiem w Rybnika lub autobusem z Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK408 w kierunku Kędzierzyna-Koźle do Sośnicowic, następnie DK921 do Rud i dalej DK919 do Raciborza. Z Raciborza najlepiej wyjechać DK416 w stronę Głubczyc. W miejscowości Nowa Cerekiew z trasy DK416 należy skręcić w lewo w DK419 prowadzącą do Branic. Na początku Branic trzeba skręcić ponownie w lewo w lokalną drogę do Boboluszek. Zespół podworski znajduje się w centrum Boboluszek, na zachód od drogi z Branic. Odległość: w jedną stronę z Gliwic niecałe 90km. Samochód można zaparkować przed wjazdem na folwark na niewielkim placu w centrum miejscowości, na którym znajduje się także przystanek autobusowy.

Damian Dąbrowski,

Sierpień 2015 r.