Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka Buckowine, w latach 1937-1945 Hartwasser, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Bukowinie
Do rejestru zabytków w Bukowinie nie wpisano żadnego obiektu. W ewidencji zabytków znajduje się m.in. park pałacowy.
Miejscowość wzmiankowano w 1283 roku jako Buccovina, a w 1356 roku pod nazwą Bokwina. Dobra w Bukowinie należały m.in. do: Theodorikusa i Konrada von Blaankenstein (1390r.), Adama von Gaffron (1610r.), Wolfa Christophera von Kessel (1611r.), Augustina Heinricha von Kromayer (1612r.),, Kaspara Friedricha von Scherz (1653r.), rodu von Kessel (w latach 1661-1708), Ernsta Christiana von Randau (od 1712 do 1720 roku), von Gross (1743r.), von Planitz (1752r.), Runge (1757r.), von Lossow (1763r.), majora Eliasa Ghillanna von Laz. W 1784 i 1785 roku w Bukowinie wzmiankowano porucznika von Taubadel. W tym czasie w wiosce znajdował się pański dom, folwark, ewangelicka szkoła, 18 gospodarstw kmiecych, 20 gospodarstw zagrodniczych. W 1830 roku właścicielem posiadłości w Bukowinie był von Walther. W wiosce znajdował się pałac i folwark. W 1845 roku dobra należały do królewskiego rotmistrza w stanie spoczynku Butzky`ego. W Bukowinie wzmiankowano pałac, folwark i browar. Według źródeł z lat 1856-1857 włości znajdowały się w rękach rotmistrza Friedricha von Poser. Z kolei w 1872 roku właścicielem majątku był już baron Julius von Seherr-Thoss. Następnie posiadłość weszła w skład śląskich dóbr królów Saksonii z dynastii Wettinów. Według księgi adresowej z 1894 roku właścicielem włości w Bukowinie był król Albert I von Sachsem (ur.1828r., zm.1902r.). Posiadłość liczącą 271ha - w tym 133ha pól uprawnych, 22ha łąk, 5ha lasu, 11ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków - dzierżawił Eugen Marggraff. Funkcję inspektora pełnił spokrewniony z nim Karl Marggraff. W 1912 roku dobra w Bukowinie należały już do króla Friedricha Augusta III von Sachsen (ur.1865r., zm.1932r.). Dzierżawcą majątku o powierzchni 290ha, w tym 249ha pól uprawnych, 22ha łąk, 8ha lasu, 11ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków było przedsiębiorstwo Gebr. Schoeller & Co. GmbH in Rosenthal, Kreis Breslau (Różanka, obecnie dzielnica Wrocławia). Według księgo adresowej z 1930 roku król Friedrich August III von Sachsen in Sibyllenort (mieszkający w pobliskiej rezydencji w miejscowości Szczodre) pozostawał właścicielem dóbr w Bukowinie liczących 268ha, w tym 224ha pól uprawnych, 20ha łąk, 8ha lasu, 16ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Folwark i gruntu dzierżawili: Julius baron von Seherr-Thoss auf Güntherwitz Kreis Trebnitz (Godzieszowa, powiat trzebnicki, obecnie wrocławski), Eckart baron von Seherr-Thoss in Buckowine (mieszkający w opisywanym pałacu) i Lothar baron von Seherr-Thoss in Gross Raake Kreis Trebnitz (Raków Wielki, powiat trzebnicki). Z kolei w 1937 roku posiadłość w Bukowinie o powierzchni 236ha - w tym 205ha pól uprawnych, 8,5ha łąk, 7ha lasu, 6ha podwórzy gospodarczych, ogrodu, 9,5ha dróg i innych użytków – wchodziła w skład państwa stanowego Szczodre (Herrschaft Sibyllenort) należącego do księcia Friedricha Christiana zu Sachsen, Markgrafa von Meissen in Dresden (ur.1893r., zm.1968r.). Dzierżawcami pozostawiali członkowie rodziny von Seherr-Thoss, a dokładnie: baron Eckart in Buckowie (mieszkający nadal w Bukowinie) i baron Lothar in Gross Raake Kreis Trebnitz (Raków Wielki, powiat trzebnicki). Po 1945 roku dobra w Bukowinie przejęło państwo polskie. Pałac spłonął w maju 1945 roku. Tak więc już po zakończeniu działań wojennych. Ruiny rezydencji rozebrano w czasach Polski Ludowej. Obecnie w tym miejscu znajduje się plac zabaw dla dzieci. Wokół niego zachowane nieliczne starsze okazy drzew, będące skromną pozostałością parku. W Bukowinie uwagę przykuwa zrujnowany czterokondygnacyjny budynek, prawdopodobnie są to zabudowania poprzemysłowe, być może związane z działającą w wiosce gorzelnią.
Pałac w Bukowinie na pocztówkach z pierwszej połowy XX wieku
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/758984,foto.html?idEntity=506616 (dostęp: 30.10.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/4728885,foto.html?idEntity=506616 (dostęp: 30.10.2016r.)
Rezydencję w Bukowinie wzmiankowano w 1785, 1830 i 1845 roku. Pewne informacje na temat nieistniejącego pałacu można uzyskać z przedwojennych widokówek. Budynek był murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem wielospadowym. Bryłę rezydencji urozmaicały trzykondygnacyjne ryzality, okrągła wieża, ganek. Elewacje ozdabiały gzymsy między kondygnacjami, obramienia okienne, nadokienniki.
Bukowina położona jest około 16 kilometrów na północny-wschód od Wrocławia. Z centrum miasta wojewódzkiego najlepiej kierować się na wschód DK98 (ulice Jedności Narodowej, Kromera, Krzywoustego, Sobieskiego), następnie należy skręcić w lewo w ulicę Bora-Komorowskiego. Podróż trzeba kontynuować ulicami Okulickiego i Trzebnicką. Przed miejscowością Bąków należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Bukowiny. Resztki parku i miejsce po pałacu znajduje się w centrum miejscowości, na północ od głównej drogi. Samochód można zaparkować w bezpośrednim sąsiedztwie wspomnianego wyżej placu zabaw.
Damian Dąbrowski,
Październik 2016r.
