Powiat kluczborski, gmina Kluczbork
(nazwa niemiecka: Bankau, Kreis Rosenberg O.S.)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza zachowana informacja źródłowa o Bąkowie pochodzi już z 1258 r. W średniowieczu właścicielami wioski była znana rodzina von Frankenberg. W pierwszej połowie XVI w. dobra należały do rodziny von Stertz. W czasach późniejszych właścicielami majątku były między innymi rodziny von Seydlitz i von Salisch. W 1792 r. inkolta śląski uzyskał hrabia Ernest Filip Elżbieta von Bethusy-Huc z Saksonii, małżonek Anny Eleonory Amalii (1763-1836), córki Fryderyka Wilhelma von Posadowski, która wniosła mu w posagu Bąków. Następnie hrabia Ernest zakupił od Franciszka von Gaschin kolejne majątki w powiecie oleskim i kluczborskim (miasto Olesno, wioski: Wojciechów, Maciejów, Paruszowice i Dobiercice). W 1799 r. uczynił z Bąkowa główną rezydencję swej rodziny. W rękach jego potomków majątek pozostał do 1943 r. Jeden z przedstawicieli rodu, Eugeniusz hrabia von Bethusy-Huc (1842-1926) w 1869 r. w Oleśnie ożenił się z Valeską von Reiswitz z Wędryni, znaną pisarką śląską. Jego krewniak hrabia Edward Jerzy, został w 1880 r. landratem powiatu kluczborskiego i przyczynił się do powstania linii kolejowej z Kluczborka do Tarnowskich Gór. W 1902 r. Henryk von Bethusy-Huc z Bąkowa poślubił Astrid von Moltke, córkę adiutanta cesarza Helmuta Jana Ludwika ze znanego rodu niemieckich wojskowych.
Po drugiej wojnie światowej majątek upaństwowiono, a pałac przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Zabytek obecnie w dalszym ciągu pełni tę funkcję, dlatego można go zwiedzać tylko z zewnątrz. Dawną rezydencję otacza zaniedbany park krajobrazowy, w pobliżu zachowane zabudowania folwarczne.
Neoklasycystyczny pałac wzniesiony około 1855 r. nawiązujący do architektury tzw. willi włoskiej i projektów Carla F. Schinkla. Przebudowany w czasach późniejszych z zatarciem części cech stylowych. Wzniesiony z cegły, potynkowany. Składa się z korpusu i dwóch węższych skrzydeł. Skrzydła i korpus zbudowane na planie prostokątów, dwukondygnacjowe, nad częścią centralną dach naczółkowy z powiekami, nad skrzydłami bocznymi dachy siodłowe z nowszymi lukarnami. Fasada (elewacja północna) dwudziestotrzyosiowa, korpus dziewięcioosiowy, z centralnym pozornym ryzalitem, zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem i poprzedzonym portykiem filarowym podtrzymującym taras. W elewacji ogrodowej, w części środkowej, trójboczny ryzalit i taras. Na osiach skrzydeł bocznych wejścia, ponad nimi spłaszczone trójkątne przyczółki. Elewacje korpusu ozdobione boniowaniem, oknami w prostokątnych obramieniach oraz wydatnymi gzymsami. Reszta budynku ze znacznie uproszczonymi elewacjami. W korpusie na piętrze piano nobile.
Podczas wizyty w Bąkowie warto również zobaczyć pochodzący z początku XVI w. drewniany kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP. Świątynia z nawą w konstrukcji zrębowej, zamkniętą trójbocznym prezbiterium, z kwadratową wieżą od zachodu w konstrukcji słupowej. Wewnątrz wyposażenie z XVII w., fragmenty polichromii, drewniane epitafia i kamienne płyty nagrobne.
Do rejestru zabytków sztuki wpisano: kościół parafialny (nr rej.: 59/53 z 26.11.1953 r.), pałac (nr rej.: 2157/87 z 04.04.1987 r.) i park (nr rej.: 5/76 z 08.07.1976 r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Bąkowa jest możliwy jednak nie należy do najłatwiejszych. W pierwszej kolejności należy dotrzeć pociągiem z Katowic lub Tarnowskich Gór do Kluczborka, skąd w dalszą drogę można wyruszyć PKS-em. Autobusy PKS pomiędzy Kluczborkiem a Bąkowem kursują rzadko (5 razy, tylko w dni robocze). Bąków ma jeszcze połączenie autobusowe z Olesnem, niestety również na tej linii kursów jest niewiele. Wybierającym dojazd samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, następnie DK 11 w stronę Poznania, z trasy tej należy skręcić przed Kluczborkiem w prawo w lokalną drogę do Bąkowa. Odległość: w jedną stronę około 100 km. Na miejscu samochód można zaparkować w pobliżu parku, w którym znajduje się pałac.
Damian Dąbrowski
Maj 2010 r.
