Powiat wołowski, gmina Wińsko
(nazwa niemiecka Ibsdorf, Kreis Steinau, w latach 1932-1945 Kreis Wohlau)
Zabytki w Iwnie
Obecnie w Iwnie nie ma obiektów wpisanych do rejestru zabytków; w ewidencji zabytków ujęto jedynie dawną szkołę i jeden dom mieszkalny.
Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w 1499 roku pod nazwą Ibisdorff. Przez wieki miała ona charakter typowo rolniczy i była związana z funkcjonowaniem majątku ziemskiego. Pod koniec XVIII wieku (1791 r.) w Iwnie istniała pańska siedziba, folwark, młyn wodny oraz 20 domostw zamieszkanych przez około 120 osób. W XIX wieku wieś rozwijała się powoli – liczba domów wzrosła do ponad 20, funkcjonowały wiatraki, browar i gorzelnia. Zmieniający się właściciele majątku (m.in. von Lediwary, Hofrichter, Engelmann, Dahms, Düsberg, Izaak Werner, Alfred Bukow) wpływali na jego organizację i rozbudowę. Pod koniec XIX wieku dobra ziemskie osiągnęły powierzchnię niemal 300 ha, obejmując pola uprawne, łąki, lasy, wody oraz park. W latach 20. XX wieku majątek nabył Heinrich Wilhelm von Sprenger i włączył go do majoratu Małuszów. Od tego momentu znaczenie dworu i całego majątku zaczęło stopniowo maleć. Przed 1937 rokiem dobra zostały rozparcelowane, co zakończyło funkcjonowanie wielkiej własności ziemskiej w Iwnie.
Dwór w Iwnie istniał co najmniej od końca XVIII wieku. Był to niewielki, dwukondygnacyjny budynek na planie prostokąta, o prostej bryle i dachu dwuspadowym, pozbawiony bogatego detalu architektonicznego. Przetrwał II wojnę światową, ulegając jedynie częściowym uszkodzeniom dachu. Po 1945 roku, mimo dobrego stanu technicznego, nie został zasiedlony przez polskich osadników. W latach 60. XX wieku dwór rozebrano, a do dziś zachowały się jedynie fragmenty schodów i relikty piwnic. Po wojnie nie utworzono w Iwnie PGR-u, a dawne tereny majątku podzielono pomiędzy indywidualnych gospodarzy. Doprowadziło to do zatarcia układu folwarku. Jedyną czytelną pozostałością po dawnym założeniu rezydencjonalno-gospodarczym jest zaniedbany park dworski z fragmentami starodrzewu.
Dodatkowe informacje na temat miejscowości w książce „Pałace Dolnego Śląska. Powiat wołowski”. Zapraszam do zakupu.
Iwno położone jest około 18 kilometrów na północny-zachód od Wołowa. Najkrótszy dojazd z miasta powiatowego zapewnia droga wojewódzka nr 340 prowadząca do Małowic, skąd do Iwna biegnie droga lokalna. Przez środek wioski przebiega również droga krajowa nr 36 łącząca Prochowice z Ostrowem Wielkopolskim. Dawny majątek znajduje się w północnej części Iwna, na zachód od drogi do Przyborowa. Przybliżona lokalizacja nieistniejącego dworu:
51.42308636785891, 16.46205706876298
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2025 r.
