Powiat kłodzki, gmina Lewin Kłodzki
(nazwa niemiecka: Gellenau, Kreis Glatz)
Początki miejscowości sięgają prawdopodobnie XIII wieku, lecz pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi dopiero z 1350r. Jeleniów początkowo wchodził w skład dóbr związanych z zamkiem Homole. Następnie majątek należał między innymi do rodzin von Alten, von Ullerstorfin, von Haugwitz i von Mutius.
Pałac
Renesansowy dwór zbudowany około 1600r. przez rodzinę von Alten. Rozbudowany o dodatkowe skrzydło w 1775r. przez Johanna Wenzla von Haugwitz. Przebudowywany przez rodzinę von Mutius w 1788r. i w XIX w. W wyniku dziewiętnastowiecznej przebudowy powstał neorenesansowy pałac. Budynek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, trzyskrzydłowy, założony na planie zbliżonym do litery „C”, skrzydła dwu- i trzykondygnacyjne, nakryte dachami dwuspadowymi. Dach mansardowy nad jednym ze skrzydeł uległ zawaleniu.
W 1945r. pałac w Jeleniowie został zajęty przez Armię Czerwoną. Najprawdopodobniej wojska radzieckie zniszczyły środkowe skrzydło rezydencji (korpus). W latach 1961-1964 i 1967-1971 odbudowano środkowe skrzydło i przeprowadzono gruntowny remont całego zabytku przeznaczonego na ośrodek wypoczynkowy Bytomskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego. Ośrodek Wypoczynkowy „Żurawie” funkcjonował do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Następnie budynek spłonął i odtąd popada w coraz większą ruinę. Od wielu lat pałac jest własnością prywatną. Właściciel nie wykazuje jednak żadnego zainteresowania obiektem. Do pałacu przylega zaniedbany park krajobrazowy.
Zabytki w Jeleniowie
Do rejestru zabytków w Jeleniowie wpisano kościół filialny p.w. Świętej Trójcy (18.08.1961r., nr rej.: A/955/919); zespół pałacowy (3.11.1956r., nr rej.: A/956/327): pałac i park (29.03.1984r., nr rej.: 1002/WŁ).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Jeleniowa zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Kłodzka i Kudowy-Zdrój. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd przez Kłodzko. Do miasta można dotrzeć np. pociągiem z Wrocławia. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK46 przez Nysę do Kłodzka. Z Kłodzka należy wyjechać DK8 w stronę Kudowy-Zdrój. Miejscowość Jeleniów położona jest przy tej ostatniej trasie. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 220km. Pałac znajduje się w centrum Jeleniowa, na prawo od DK8. Samochód można zostawić obok pałacu, przy bocznej drodze prowadzącej do Dańczowa.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2012 r.
