Powiat jaworski, gmina Bolków
(nazwa niemiecka: Ketschdorf, Kreis Schönau, w 1937 r. Kreis Jauer)
Rys historyczny i stan obecny:
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1240 r. Na temat najstarszych dziejów Kaczorowa zachowało się niewiele informacji. Wioska była między innymi własnością rodziny von Zedlitz. W XVIII w. Kaczorów był siedzibą śląskiej linii rodu von Ponickau. Dawid August von Mäck, nobilitowany w 1798 r. kapitan regimentu von Grävenitz, ożenił się z N. von Ponickau i w wianie otrzymał majątek w Kaczorowie. W 1886 r. posiadłość o powierzchni 146 ha należała do Karola Reimara von Karsteda. Następnie w 1894 i 1905 r. jako właściciel majątku liczącego 165,6 ha wymieniony był Gotfryd Raupach. W 1905 r. sprzedał on dobra w Kaczorowie baronowej Elli von Puttkamer z domu von Foerster. W jej rękach posiadłość pozostała co najmniej do 1930 r. Według księgi adresowej z 1937 r. majątek o powierzchni 198 ha, należący do Petera Pendrasa dzierżawił Teofil von Tilly. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały upaństwowione. W pałacu urządzono istniejącą do dziś szkołę podstawową.
Pałac
Dwór w Kaczorowie został wzniesiony w 1561 r. Około 1829 r. przebudowano go na eklektyczny pałac. Kolejne przekształcenia rezydencji miały miejsce pod koniec XIX w. Budynek spłonął w 1989 r., następnie został odbudowany. Pałac murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, zbliżonego do kwadratu, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty wysokim dachem czterospadowym z nowszymi lukarnami. Fasada z centralnym trzyosiowym ryzalitem mieszczącym główne wejście, poprzedzone schodami. Przy elewacji tylnej i jednej z bocznych parterowe dobudówki, w drugiej elewacji bocznej dwukondygnacjowy ryzalit zamknięty neorenesansowym szczytem. W narożniku południowo-wschodnim kolisty alkierz. Elewacje w znacznym stopniu przekształcone, zachowały nieliczne pozostałości detali architektonicznych: boniowane narożniki, wydatny gzyms wieńczący, obramowania części otworów okiennych, wmurowane kartusze herbowe. Układ wnętrz przekształcony, w przyziemiu część sal zachowała sklepienia kolebkowe i lustrzane.
Do pałacu przylegają pozostałości parku krajobrazowego z drugiej połowy XIX wieku.
Zabytki w Kaczorowie
Do rejestru zabytków w Kaczorowie wpisano: kościół parafialny p.w. św. Mikołaja (27.07.1961 r., nr rej.: 902); cmentarz przykościelny (30.01.1990 r., nr rej.: 1012/J); cmentarz ewangelicki (30.01.1990 r., nr rej.: 1011/J); zespół pałacowy: pałac (3.12.1990 r., nr rej.: 1060/J); park (15.06.1979 r., nr rej.: 525/J).
Informacje praktyczne i dojazd:
Dobry dojazd komunikacją publiczną do Kaczorowa zapewniają między innymi autobusy PKS z Jeleniej Góry i Wrocławia. Polecam dojazd przez Wrocław do którego można się dostać autobusami i pociągami z wielu miast Polski. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Kostomłosty, a następnie DK 5 do Bolkowa. Z Bolkowa najlepiej wyjechać DK 3 prowadzącą do Jeleniej Góry przez Kaczorów. Pałac znajduje się w centrum Kaczorowa, na prawo od tej trasy. Adres: ul. Pollaka 4. Odległość: w jedną stronę około 250 km. Samochód można zaparkować przy sklepie w niewielkiej odległości od dawnej rezydencji.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2011
