Powiat oleśnicki, gmina Bierutów
(nazwa niemiecka: Vogelgesang, Kreis Oels)
Wieś lokowana na prawie niemieckim w XIII w. Historia tej miejscowości pozostaje pełna tajemnic. W lesie w pobliżu Kijowic znajduje się średniowieczny krzyż pokutny, z wyrytym krucyfiksem i postacią mężczyzny klęczącą u jego stóp. Majuskułowa inskrypcja informuje o śmierci Conradusa w 1357 roku. Niestety nie wiemy czy ofiara mordu była w jakiś sposób związana z Kijowicami. Granitowy krzyż o wysokości 2,41 m jest najwyższym krzyżem pokutnym na Dolnym Śląsku. W 2009 roku został połamany, wiosną tego roku krzyż odrestaurowano. Jeszcze bardziej tajemniczy niż krzyż jest majątek w Kijowicach. W miejscowości zachował się do dziś niewielki park, otaczający budynek określany jako gospoda. Otoczenie gospody parkiem to rzadki przypadek, dlatego prawdopodobnie budynek ten pierwotnie pełnił funkcje rezydencjonalne. W XIX w. majątek w Kijowicach wchodził w skład dóbr książąt oleśnickich. Po śmierci księcia Wilhelma oleśnickiego w 1884r. posiadłość weszła w skład dóbr lennych, należących do pruskiego następcy tronu. W latach 1886-1921 majątek w Kijowicach liczył 174ha. W 1930r. jego powierzchnia zmniejszyła się do 128ha. W latach trzydziestych XX w. ta niewielka posiadłość należąca w dalszym ciągu do dynastii Hohenzollernów została rozparcelowana. Losy parku w czasach Polski Ludowej są równie niejasne jak wcześniejsze dzieje miejscowości. Budynek w parku został kompletnie zdewastowany, obecnie jest odbudowywany. Park jest prawdopodobnie własnością prywatną, na miejscu brak tablic z informacją o stanie własnościowym.
Dwór/gospoda
Zdewastowany i odbudowywany budynek w Kijowicach zachował w ryzalicie w elewacji ogrodowej cechy klasycystyczne. Być może klasycystyczny dwór został w tym miejscu zbudowany na początku XIX w. W czasach późniejszych gdy majątek wchodził w skład dóbr książąt oleśnickich w budynku mógł mieszkać zarządca posiadłości. Następnie budynek pełnił funkcję gospody. Z pierwotnego dworu zachowały się piwnice i fragmenty ścian. Budynek zapewne już w Polsce Ludowej został w znacznym stopniu przekształcony. Z czasem doprowadzony do ruiny, obecnie jest odbudowywany, trudno powiedzieć z jakim przeznaczeniem. Budynek murowany z cegły, pierwotnie potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, nakryty był zapewne dachem dwuspadowym. Asymetryczne pozorne ryzality w elewacji frontowej i ogrodowej zamykają trójkątne przyczółki. Wokół budynku park krajobrazowy, do którego od strony wioski prowadzi aleja dojazdowa.
Zabytki w Kijowicach
Do rejestru zabytków w Kijowicach wpisano cmentarz żydowski (12.01.1990r., nr rej.: 636/W) oraz park przy gospodzie z końca XIX w. (27.12.1984r., nr rej.: 519/W).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Kijowic zapewniają nieliczne autobusy PKS z Bierutowa i Oleśnicy. Z Górnego Śląska do obydwu wymienionych miast można dotrzeć pociągiem z przesiadką we Wrocławiu lub Kluczborku. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 przez Oławę do Bierutowa. Z Bierutowa najlepiej wyjechać DK451 (ul. Wrocławska) w stronę Oleśnicy, za miastem należy z tej ostatniej trasy skręcić w lewo w lokalną drogę do Kijowic. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 180km. Krzyż pokutny znajduje się przed Kijowicami, przy leśnym dukcie prowadzącym do Zawidowic. W pobliżu krzyża po drugiej stronie drogi można znaleźć resztki cmentarza żydowskiego z dawną bożnicą (obecnie budynek mieszkalny). Park wraz ze zrujnowanym budynkiem położony jest na południowy-wschód od miejscowości, by do niego dotrzeć na skrzyżowaniu w centrum Kijowic należy skręcić w lewo. Samochód trzeba zostawić na poboczu drogi.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2011 r.
