Powiat głogowski, gmina Pęcław
(nazwa niemiecka Leschkowitz, w latach 1937-1945 Fähreichen, Kreis Glogau)
Zabytki w Leszkowicach
Do rejestru zabytków w Leszkowicach zostały wpisane: dwór (nr rej.: A/3046/1001/L z 14.11.1991r.), park (nr rej.: A/3045/539/L z 19.06.1979r.) oraz aleję lipową (nr rej.: A/3044/701/L z 25.06.1986r.). Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół dworski, w tym jeden budynek gospodarczy oraz liczne budynki mieszkalne (nr 17, 18, 20, 22, 23).
Leszkowice w XVII wieku należały do rodu von Niebelschütz. W 1791 roku w miejscowości wzmiankowano pańską siedzibę wraz z folwarkiem, karczmę, 9 gospodarstw zagrodników, 9 chałupników, wiatrak oraz 6 innych zabudowań. W sumie w wiosce znajdowało się 28 domów, zamieszkanych przez 148 osób. Właścicielką dóbr była wdowa von Richthofen. W 1830 roku posiadłość znajdowała się w rękach porucznika Karla Wilhelma Eduarda von Kessel (ur. 1791 r., zm. 1866r.). W Leszkowicach wzmiankowano 26 domów, pałac, folwark, 157 mieszkańców, w tym 1 katolika, browar oraz wiatrak. W opisie miejscowości z 1845 roku wymieniono 22 domy, pałac, folwark, 164 mieszkańców, w tym 4 katolików, wiatrak, browar oraz kuźnia. Kapitan Karl von Kessel z małżeństwa z Sophie von Tschirchksy und Boegendorff miał dwójkę dzieci, w tym syna Karla Wilhelma Benno Ernsta von Kessel (ur. 1834r., zm. 1871r.). W 1864 r. Karl Wilhelm Benno poślubił Marie Nickisch von Rosenegk. W 1866r. odziedziczył posiadłość w Leszkowicach. Służył w pruskiej armii w stopniu kapitana, poległ w czasie wojny z Francją w 1871r. Pozostawił dwójkę dzieci: Fridę (ur. 1865r.) i Hansa (ur. 1867 r.). Rodzina sprzedała dobra w Leszkowicach. W 1872 roku ich właścicielem był von Wallenberg-Pachaly ze Smolca w powiecie wrocławskim. W 1876 roku włości posiadał Vater. Następnie nabył je Ludwig Dürr, z Bełcza Wielkiego z powiecie górowskim, znany z dokumentów z lat 1886-1894. Majątek w Leszkowicach liczył 230ha, w tym 180ha pól uprawnych, 22ha łąk, 5ha pastwisk, 9ha lasu, 14ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1898 roku właścicielem dóbr był Wilhelm John, a w latach 1902-1905 Julius Drieschner. Przed 1909 rokiem włości nabył porucznik Richard Ismer. W 1926 roku powierzchnia dóbr wynosiła 343ha, w tym 275ha pól uprawnych, 30 ha łąk, 5ha łoziny, 7ha lasu, 1ha wody, 3,5ha parku, 1,5ha ogrodu i gospodarstwa. Przy folwarku działała gorzenia. Richard Ismer zmarł między 1926 a 1930 rokiem. W latach 30. XX wieku posiadłość należała do Adolfa Ismera, zapewne jego syna. Przed 1937 rokiem majątek w celu parcelacji wykupiła Śląska Spółka Ziemska z Wrocławia.
Dwór w Leszkowicach w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/9032508,foto.html?idEntity=528412 (dostęp: 6.08.2024r.)
Źródło: https://polska-org.pl/6363203,foto.html?idEntity=528412 (dostęp: 6.08.2024r.)
Dwór w Leszkowicach zbudowano na przełomie XVI i XVII wieku. Rezydencję przebudowano w XVIII wieku oraz około 1910 roku, kiedy to pałac został powiększony. Siedzibę remontowano w latach 80. XX wieku. Po drugiej wojnie światowej korzystając ze specyficznego mikroklimatu okolic Leszkowic na bazie dawnego folwarku utworzono Warzywniczy Zakład Doświadczalny, który podlegał pod Instytut Warzywnictwa w Skierniewicach. Pałac przekształcono, utworzono w nim biura, laboratorium oraz pokoje hotelowe. Budynek wzniesiony pierwotnie jako trzyskrzydłowy na planie litery „C”, obecnie przestrzeń między skrzydłami zabudowana. Pałac murowany, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachami cztero- i trzyspadowymi. Elewacje skromnie dekorowane, z wydatnym gzymsem wieńczący i prostymi opaskami wokół okien. Centralna część fasady mieści główne wejście umieszczone w parterowym ganku dźwigającym niewielki balkon. Wejście akcentują dwie kolumny. W centralnej części fasady pozorny wyższy ryzalit zwieńczony schodkowym szczytem ze sterczynami. Po likwidacji zakładu doświadczalnego pałac opustoszał. Obecnie prawdopodobnie zabytek jest własnością prywatną. Dawna rezydencja od lat nieużytkowana powoli niszczeje. Doszło do zalania części budynku wodami opadowymi i zawalanie stropów oraz ścian. Od południa i zachodu do rezydencji przylega park. Przed fasadą pałacu prostokątny majdan. Obecnie dawny dziedziniec folwarczny mocno zarośnięty samosiewem. Zabudowania gospodarcze podobnie jak pałac nieużytkowane, powoli popadają w ruinę.
Leszkowice położone są około 25 kilometrów na wschód od Głogowa. Z miasta powiatowego dojazd DW292 w kierunku Chobieni. Z trasy tej trzeba skręcić w DW104 i udać się nią na północ. Wspomniana droga przebiega przez Leszkowice, w którym krzyżuje się z DW330. Zespół dworski z parkiem znajduje się w zachodniej części Leszkowic. Na południe od DW330. Dokładna lokalizacja dworu:
51.61396199200257, 16.32031471151628
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2024r.
