Powiat górowski, gmina Niechlów
(nazwa niemiecka Lanken, Kreis Guhrau)
Zabytki w Łękanowie
Do rejestru zabytków w Łękanowie został wpisany zespół dworsko-folwarczny (nr rej.: A/3714/1021 z 16.07.1987r.). Wpis obejmuje: dwór (nr 8), park podworski, zespół folwarczny. Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. dawny cmentarz ewangelicki, dwa młyny, liczne domy mieszkalne, w tym dawne dwojaki (nr 3, 4, 5).
Miejscowość wzmiankowano w 1310 roku jako Lankanow, a w 1326 roku pod nazwą Lanka. Łękanów to obecnie nieduża wioska rozciągająca się wzdłuż dwóch ulic na osi wschód-zachód. W XVIII i XIX wieku dzieliła się na dwa działy: Górny i Dolny. W 1791 roku właścicielką obydwu majątku była Pani von Klobuczinska. W Łękanowie wzmiankowano pański pałac, 3 folwarki, wolne dobra, 22 gospodarstwa kmieci, 31 zagrodników, 13 chałupników, 4 wiatraki, 22 inne zabudowania. W sumie wieś liczyła 99 domów i 468 mieszkańców. Na początku XIX wieku dobra nabyła rodzina hrabiów von Schlabrendorf ze Szczepowa w powiecie głogowskim i włączyła w skład tamtejszego majoratu. W opisach miejscowości z 1830 i 1845 roku jako właściciela majątku w Łękanowie podano Friedricha Wilhelma Fabiana Otto hrabiego von Schlabrendorf-Seppau (ur.1805r., zm.1850r.). W 1830 roku w Łękanowie wzmiankowano 86 domów, 1 folwark, wolne sołectwo, 519 mieszkańców, w tym 116 ewangelików, katolicką szkołę, 4 wiatraki. W 1845 roku w miejscowości znajdowało się 95 domów, folwark, wolne sołectwo, katolicka szkoła, 4 wiatraki, duża hodowla owiec merynosów (1480 sztuk). Wieś liczyła 571 mieszkańców, w tym 121 ewangelików. Friedrich Wilhelm z małżeństwa z Ernestine z domu von Ohlen und Adlerskron (ur. 1810r., zm.1888r.) pozostawił syna Heinricha Friedricha Ernsta Ottona Alfreda hrabiego von Schlabrendorff-Seppau (ur.1829r., zm.1896r.). W 1850 roku przejął on majorat Szczepów, obejmujący liczne majątki w powiecie głogowskim oraz Łękanów w powiecie górowskim. Był nie tylko znaczącym właścicielem ziemski, ale także politykiem, został odznaczony orderem joannitów. Majątek w Łękanowie powierzał dozorowi inspektorów, m.in. w 1872r. porucznik Mausom, w 1876r. Gubisch, w 1886r. Scholz. Posiadłość liczyła 710ha, w tym 428ha pól uprawnych, 72ha łąk, 210ha lasu. W 1859 roku Alfred von Schlabrendorf-Seppau ożenił się z Juttą, córką Camillusa von Brandt (zm.1857r.). Ich synem był Friedrich Georg Gustav Otto Alfred (ur.1860r., zm.1931r.), który w 1896 roku otrzymał w spadku majorat Szczepów. W 1902 roku dobra rycerskie Łękanów z folwarkami Oberhof, Schlosshof, Scholtisei miały powierzchnię 762ha, w tym 425ha pól uprawnych, 51ha łąk, 250ha lasu, 16ha pastwisk, 20ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Zarządzał nimi inspektor Berthold Michael. Friedrich Georg von Schlabrendorf-Seppau, podobnie jak ojciec często w źródłach zwany po prostu Alfredem, ożenił się z Gabriele Theodore Rudolfine Kunigunde Gernhardine Victoria Paula z domu von Levetzow (ur.1876r., zm.1960r.). Mieli troje dzieci. Camillus Theodosius Friedrich Wilhelm Otto Victor Alfred hrabia von Schlabrendorf (ur.1900r.), Dieprand Melchior Georg Leopold Bernhard Ernst-Wilhelm von Schlabrendorf (ur.1901r., zm.1959r.) i Anne Henriette Charlotte Cora Gabriele Jutta Elisabeth von Schlabrendorf (ur.1903r., zm.1947r.), zamężną Lagemann. W 1926 roku włości Łękanów liczyły 738,7ha, w tym 417,75ha pól uprawnych, 61ha łąk, 250ha lasu, 5ha pastwisk, 0,66ha wody, 4,35ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Folwarkiem zajmował się inspektor Hausmann. W 1931 roku dobra otrzymał w spadku najstarszy syn Friedricha Georga i Gabriele - Camillus Theodosius Friedrich Wilhelm Otto Victor Alfred hrabia von Schlabrendorf (ur.1900r.). W dokumentach występuje on podobnie jak ojciec i dziadek pod imieniem Alfred, co nieraz komplikuje identyfikację. Ożenił się z Marie Elisabeth Amarylis z domu Landshuter (ur.1906r.). Pozostał właścicielem włości do końca drugiej wojny światowej. Według księgi adresowej z 1937 roku posiadłość w Łękanowie miała powierzchnię 668ha, w tym 367ha użytków rolnych i 301ha lasu. Pieczę nad nią sprawował inspektor Georg Hausmann.
Dwór w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/763547,foto.html?idEntity=3730249 (dostęp: 9.04.2024r.)
Rezydencję w Łękanowie wzmiankowano już w 1791 roku. Podobnie jak folwark dwór został wzniesiony w XVIII wieku. Z tego pierwotnego założenia do dziś przetrwał jedynie spichlerz. Budowę obecnie istniejącego dworu datuje się na 1860 rok. Trudno powiedzieć czy budynek został wybudowany w miejscu wcześniejszej siedziby. W tym czasie dobra Łękanów wchodziły już w skład majoratu z siedzibą w Szczepowie w powiecie głogowskim. Siedziba w Łękanowie była pewnie wykorzystywana jedynie okazjonalnie. Dwór murowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami. Fasada (elewacja północna) skierowana w stronę dziedzińca folwarcznego. Część środkowa fasady zaakcentowana za pomocą pilastrów międzyokiennych podtrzymujących gzyms oraz oknami zamkniętymi półkoliście. Na osi wydatna mansarda zamknięta trójkątnym przyczółkiem. Elewacja ogrodowa rozwiązana podobnie. Na jej osi wejście flankowane podwójnymi półkolumnami jońskimi podtrzymującymi belkowanie. Nad centralną mansardą trójkątny fronton, w nim kartusz herbowy. Na osiach elewacji bocznych również wydatne mansardy. Elewacje ozdabiają gzymsy, boniowane lizeny w narożach, opaski wokół otworów okiennych i drzwiowych, wydatny fryz wieńczący. Układ wnętrz dwu- i półtraktowy, symetryczny, przekształcony w II połowie XX wieku. Zachowana oryginalna stolarka, drewniana klatka schodowa prowadząca na poddasze oraz piec kaflowy. Dwór otaczał rozbudowany folwark, z zabudowaniami rozłożonymi wokół dwóch dziedzińców. Po 1945 roku majątek przejęło państwo polskie. Większość zabudowań z rezydencją została przekazana w zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego z siedzibą w Sicinach, podlegającego pod Kombinat PGR Naratów. Część zabudowań rozłożona wokół drugiego majdanu należała do Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Dwór wykorzystywano jako wielorodzinny budynek mieszkalny dla rodzin pracowników gospodarstwa. Po upadku PGR-u w latach 90. XX wieku liczne zabudowania gospodarcze zostały doprowadzone do ruiny, część z nich wyburzono. Dwór przez wiele lat pełnił jeszcze funkcje mieszkalne. Stan techniczny budynku nieremontowanego budynku uległ stałemu pogorszeniu. Następnie opuszczony zabytek należał do majątku Agencji Nieruchomości Rolnych. W 2013 roku dwór nabył prywatny inwestor, który planował urządzić w nim hotel. W kolejnych latach powoli prowadzono prace remontowe. Do 2017 roku wzniesiono nową konstrukcję dachu. W latach 2023-2024 wykonano obróbki blacharskie i pokrycie dachu dachówką ceramiczną. Przed właścicielami jeszcze wiele prac, ale najważniejsze że zabytek jest zabezpieczony. Dwór otacza park o powierzchni 1,3ha. Założenie pochodzi z XIX wieku. Jest nieco zaniedbane, zarośnięte podszytem i samosiejkami, o nieczytelnym pierwotnym układzie ścieżek. W drzewostanie dominują rodzime gatunki liściaste. Starodrzew częściowo zachowany.
Łękanów położony jest około 15 kilometrów na zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW324 w kierunku Szlichtyngowej do Wronińca i dalej DW305 w stronę Wschowy. Ta ostatnia trasa prowadzi przez wschodnią część Łękanowa. Założenie dworsko-folwarczne znajduje się na zachodnim krańcu wioski. Dokładna lokalizacja dworu:
51.71617235353615, 16.409738905745638
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2024r.
