Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica
(nazwa niemiecka: Maltschawe, w latach 1936-1945 Kleinau, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Malczowie
Niestety żaden obiekt w miejscowości nie został wpisany do rejestru zabytków. Obecnie w ewidencji zabytków znajdują się park oraz dwa budynki gospodarcze (przy numerze 1 i 2).
Wioskę wzmiankowano w 1203 roku jako Malchovo, a w 1406 roku pod nazwą Malczaw. Malczów wchodził w skład dóbr biskupów wrocławskich, następnie należał do księcia Henryka Brodatego, który przekazał wioskę klasztorowi cysterek z Trzebnicy. Przynajmniej od XVI wieku dobra w Marczowie były już własnością prywatną. Majątek należał m.in. do rodów von Koslig, von Abschatz, von Prittwitz. Około 1718 roku klasztor trzebnicki ponownie przejął we władanie dobra w Malczowie. Według opisu wioski z 1785 roku była ona własnością cysterek. Znajdował się w niej pański folwark i sześć gospodarstw zagrodniczych. W 1810 roku w wyniku sekularyzacji dóbr kościelnych w Królestwie Prus włości weszły w skład domeny Hohenzollernów. Przed 1830 rokiem majątek w Malczowie nabył radca Oelsner. Kolejni właściciele włości w XIX w. to: Lübbert, baron Moritz von Obernitz z Droszowa i jego spadkobiercy, Karl Heinke, Julius Günther. Pomiędzy 1909 a 1912 rokiem dobra nabył baron Arthur von Reibnitz (ur. 1854 r., zm. 1931 r.) z Łanów w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim. Generalnym pełnomocnikiem do spraw majątku w Malczowie był Johannes Hubertus von Reibnitz (ur. 1882 r., zm. 1939 r.), syn Arthura. Około 1930 roku, niedługo przed śmiercią ojca, otrzymał na własność posiadłość w Malczowie. W 1937 roku należący do niego majątek liczył 206 ha, w tym 147 ha pól uprawnych, 7 ha łąk, 23 ha lasów, 1 ha wód, 2 ha parku, 1 ha ogrodu, 15 ha szkółki drzew, 6 ha dróg, podwórzy gospodarczych. W rękach rodu von Reibnitz dobra pozostały do 1945 roku.
W Malczowie istniał renesansowy dwór, wzmiankowany jeszcze w latach 1785, 1830 i 1845. Około połowy XIX wieku rozbudowano folwark w wiosce, a dwór zastąpiono nową rezydencją. Siedziba szlachecka przetrwała bez szkody drugą wojnę światową. Po 1945 roku nieuszkodzony budynek wraz z wyposażeniem znalazł się w gestii Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W pałacu urządzono mieszkania pracowników. Mieszkańcy wioski wspominają również, że w dawnej rezydencji odbywały się lokalne imprezy, tzw. potańcówki. Niestety w pałacu nie przeprowadzano bieżących remontów. W latach siedemdziesiątych XX wieku zaczął przeciekać zaniedbany dach. Ostatecznie budynek został opuszczony, a w kolejnej dekadzie wyburzony. Do dziś zachowały się tylko fragmenty ścian przyziemia. Z dawnego majątku pozostały resztki zabudowań mieszkalnych i gospodarczych folwarku (m.in. kuźnia, budynek nr 5-6) oraz park. Obecnie park jest własnością prywatną, teren ogrodzony, wejście możliwe za zgodą właściciela.
Malczów znajduje się około pięciu kilometrów na zachód od Trzebnicy. Z miasta powiatowego dojazd drogą wojewódzką nr 340 w kierunku Obornik Śląskich i następnie drogą lokalną.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2019r.
