Powiat wrocławski, gmina Mietków
(nazwa niemiecka: Fürstenau, Kreis Neumarkt)
Na temat najstarszych dziejów miejscowości nie posiadamy dokładnych informacji. Osada musiała zostać założona co najmniej w pierwszej połowie XIII w., ponieważ w dokumentach księcia wrocławskiego Henryka III z 1254 r. określana była jako miasto targowe. W tym czasie w Milinie prawdopodobnie znajdował się zniszczony w kolejnych wiekach zamek książęcy. Spadek znaczenia Milina datuje się od 1299 r., kiedy to miejscowość straciła prawa miejskie na rzecz pobliskich Kątów Wrocławskich. Na temat właścicieli Milina posiadamy niewiele informacji. W XVI w. majątek należał do rodziny von Seidlitz. W kościele parafialnym znajduje się płyta nagrobna przedstawiciela tego rodu, Nickela von Seidlitz (zm. 1521 r.). W XIX w. posiadłość w Milinie wchodziła w skład dóbr królewskich rodziny von Hohenzollern. Majątek przeważnie był wydzierżawiany. W 1886 r. dzierżawcą była Pani Franciszka Fischer, a w latach 1905-1930 Richard Jonas. Po 1930 r. dobra zostały rozparcelowane. W pałacu w Milinie po drugiej wojnie światowej urządzono Szkołę Podstawową. Jednostka oświatowa została zlikwidowana w ostatnich latach i obecnie zabytek pełni funkcję wielorodzinnego budynku mieszkalnego. Nie jest to najlepsze rozwiązanie, stan techniczny dawnej rezydencji ulega szybkiemu pogorszeniu.
Pałac
W XVI w. w Milinie wzniesiono renesansowy dwór nawodny. Budynek składał się z czterech skrzydeł rozłożonych wokół wewnętrznego dziedzińca. W XVIII w. rezydencja została przekształcona w późnobarokowy pałac. W czasie przebudowy poza zmianą układu wnętrz rozebrano skrzydło zachodnie i zasypano fosę. Kolejne przekształcenia budynku miały miejsce w XIX i XX w. Pałac murowany z kamienia i cegły, potynkowany, trzyskrzydłowy, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachami dwuspadowymi z powiekami. Fasada ośmioosiowa, o nieregularnym rozmieszczeniu osi, z głównym wejściem ozdobionym późnobarokowym portalem. Trzy skrzydła pałacu otaczają dziedziniec, zamknięty od zachodu murowaną pergolą. Elewacje zachowały niewiele detali architektonicznych, między innymi: wydatny gzyms wieńczący, część otworów okiennych z ramami wykonanymi w tynku. Układ wnętrz pierwotnie dwutraktowy, częściowo zmieniony, z przelotową sienią na osi. Część pomieszczeń nakrywają sklepienia krzyżowe i żaglaste. Do pałacu przylegają resztki zaniedbanego parku krajobrazowego.
Zabytki w Milinie
Do rejestru zabytków w Milinie wpisano kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła (22.08.1966 r., nr rej.: 1799) i zespół pałacowy: pałac (22.08.1966 r., nr rej.: 1800), park (24.07.1976 r., nr rej.: 370/W).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Milina zapewniają autobusy PKS kursujące z Domanic, Maniowa i Wrocławia. Z Górnego Śląska najlepiej podróżować z przesiadką we Wrocławiu. Wybierającym dojazd własnym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Kąty Wrocławskie, a następnie lokalnymi drogami przez Kilianów i Szymanów. Odległość: w jedną stronę około 185 km. Samochód można zaparkować przy kościele w niewielkiej odległości od pałacu.
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2011 r.
