Powiat opolski, gmina Niemodlin
(nazwa niemiecka: Rogau, Kreis Falkenberg)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1412 r..
Właściciele majątku:
Na temat historii miejscowości posiadamy bardzo mało informacji. Według Romana Sękowskiego Rogi być może były siedzibą jednej z linii znanego śląskiego rodu szlacheckiego, von Gellhorn. Problem z dokładną identyfikacją sprawia nazwa miejscowości – Rogau, ponieważ w języku niemieckim tak samo nazywało się wiele miejscowości, między innym Rogów w księstwie świdnickim, koło Ząbkowic Śląskich i Rogów koło Starego Grodkowa. Z kolei Marek Gaworski w książce „Zamki, pałac i dwory Opolszczyzny. Podróż w nieznane” jako właścicieli majątku w Rogach wymienia: Wojskiego von Rossdorf, Henryka Scheliha von Sauerwitz, następnie rodziny: von Pawlowsky, von Zedlitz, von Pückler z Szydłowca (do 1843 r.) i Carla Lobbecke. W 1860 r. posiadłość nabył Fryderyk Wilhelm von Praschma i włączył ją w skład dóbr niemodlińskich (Herrschaft Falkenberg). W księdze adresowej z 1905 r. jako właściciel majątku Rogi, liczącego 343 ha, wymieniony został Fryderyk von Praschma z Niemodlina. Następnie posiadłość należała do Hansa von Praschmy z Niemodlina (księgi adresowe z lat 1912, 1921 i 1930). Po 1930 r. majątek w Rogach został sprzedany i rozparcelowany.
Pałac
Początki pałacu w Rogach sięgają pierwszej połowy XIX w. W 1897 r. Hans von Praschma powiększył budynek o wydatny ryzalit w elewacji frontowej. Po opuszczeniu pałacu przez rodzinę Praschmów mieścił się w nim dom dziecka, zakład leczniczy dla dzieci, a w latach trzydziestych XX w. tzw. obóz służb pracy RAD. Po drugiej wojnie światowej w dawnej rezydencji urządzono funkcjonującą do dziś szkołę podstawową.
Pałac w Rogach to budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie zbliżonym do prostokąta, częściowo podpiwniczony, dwu- i trzykondygnacjowy, nakryty dachem wielospadowym. W fasadzie wydatny trzyosiowy ryzalit, w jednym z narożników okrągła wieża, dominanta obiektu. Elewacje pałacu ozdabiają proste obramowania otworów okiennych, wydatne gzymsy między kondygnacjami oraz boniowanie narożników budynku. Do pałacu przylega cenny park krajobrazowy z licznymi okazami starodrzewu (zwłaszcza dębów szypułkowych).
Zabytki w Rogach
Do rejestru zabytków w Rogach wpisano: kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych (decyzja p.w. Narodzenia NMP, 13.11.1959 r., nr rej.: 625/59, w czasach późniejszych drewnianą świątynię przeniesiono do skansenu w Opolu Bierkowicach, obecnie w Rogach znajduje się murowany, neogotycki kościół, zbudowany na początku XX w., nie wpisany do rejestru zabytków); zespół folwarczny z pierwszej połowy XIX w.: dwa domy, dwie stodoły, spichrz przebudowany na mieszkania, stajnię i oborę (27.01.1965 r., nr rej.: 966/65); park (1.10.1983 r., nr rej.: 85/83). Niestety w rejestrze jak dotąd nie znalazł się pałac. Pozostaje mieć nadzieję, że sytuacja ta ulegnie zmianie i budynek znajdzie się pod opieką konserwatora.
Informacje praktyczne i dojazd
Niestety do miejscowości nie można dotrzeć komunikacją publiczną. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK 46 do Niemodlina. Z miasta najlepiej wyjechać ulicą 700-lecia Niemodlina, prowadzącą do Roszkowic, skąd lokalną drogą można dotrzeć do Rogów. Odległość: w jedną stronę około 105 km. Samochód można zaparkować blisko pałacu.
Damian Dąbrowski,
Luty 2011 r.
