Powiat jeleniogórski, gmina Stara Kamienica
(nazwa niemiecka: Reibnitz, Kreis Hirschberg)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki dziejów miejscowości sięgają XIII w. Prawdopodobnie w tym samym stuleciu w Rybnicy rodzina von Reibnitz wzniosła pierwszy zamek, który między innymi pełnił rolę jej rezydencji. Trudno określić jak długo miejscowość pozostawała w rękach Reibnitzów, ale w 1345 r. właścicielem wioski był już Konrad von Czirn. Pierwsza źródłowa wzmianka o zamku pochodzi dopiero z 1365 r. kiedy to przebywał na nim cesarz Karol IV Luksemburski. Część historyków wiąże z nim budowę bądź też rozbudowę warowni. W tym czasie właścicielem miejscowości był rycerz Mikołaj z Rybnicy i nie wykluczone, że to on wzniósł miejscowy zamek znany jako Laudis Palatium. Twierdzę w Rybnicy zniszczono w XV w., zapewne w trakcie wojen husyckich. Zamek odbudowano i powiększono w szesnastym i siedemnastym stuleciu. W XVIII w. pomimo trzykrotnie przeprowadzonych remontów (w latach 1750, 1786 i 1794) budynek zaczął popadać w ruinę. Ostatecznie w pierwszej połowie XIX w. zamek został opuszczony. Do końca drugiej wojny światowej właścicielami ruin zamku była rodzina von Breßler, a od 1945 r. obiekt pozostaje bez gospodarza. Obecnie na mocno zarośniętym wzgórzu zachowały się dwukondygnacyjne fragmenty dwóch kamiennych ścian dawnej twierdzy. W części otworów okiennych przetrwały kamienne obramowania. Pod budynkiem znajdują się zasypane piwnice, które nakrywały kolebkowe sklepienia. Zabytek nie jest w żaden sposób zabezpieczony i podlega ciągłej degradacji. Odbudowa zamku jest nierealna, ale warto by zabezpieczyć jego pozostałości w formie tzw. trwałej ruiny.
Na temat dawnego wyglądu zamku zachowało się niewiele przekazów, z osiemnastowiecznej ryciny Wernera wynika, że był to budynek dwuskrzydłowy, dwukondygnacjowy, nakryty wysokimi dachami.
Zabytki w Rybnicy
Ruiny zamku w Rybnicy wpisano do rejestru zabytków 13.12.1961 r., pod nr rej.: A/759/961. W rejestrze od 23.09.1965 r. znajduje się również miejscowy kościół parafialny p.w. św. Katarzyny (nr rej.: A/760/1418).
Informacje praktyczne i dojazd:
W Rybnicy znajduje się dworzec kolejowy na którym zatrzymują się pociągi z Jeleniej Góry, Legnicy i Wrocławia. Dojazd komunikacją publiczną do miejscowości zapewniają również busy i autobusy PKS (m.in. z Jeleniej Góry, Lubania, Gryfowa Śląskiego). Z Górnego Śląska do Rybnicy najlepiej jechać pociągiem z przesiadką we Wrocławiu. Podróżującym własnym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy, do węzła Kostomłosty, następnie DK 5 do Bolkowa i dalej DK 3 do Jeleniej Góry. Z miasta należy wyjechać DK 30 w kierunku Gryfowa Śląskiego. Droga ta przebiega przez Rybnicę, ruiny zamku znajdują się w części wioski położonej na lewo od niej, bardzo blisko torów kolejowych. Odległość: w jedną stronę około 265 km. W pobliżu ruin nie ma dobrego miejsca na zaparkowanie samochodu, pojazd trzeba zostawić na poboczu drogi. Ze względu na długi czas dojazdu z Górnego Śląska proponuję odwiedzić Rybnicę w ramach kilkudniowej wycieczki po zabytkach Kotliny Jeleniogórskiej.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
