Powiat średzki, gmina Kostomłoty, część Ramułtowic
(nazwa niemiecka Illnisch, następnie w Ramfeld, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Ilnicy
Do rejestru zabytków na terenie dawnej Ilnicy został wpisany park dworski (nr rej.: A/3775/387/W z 17.03.1977r.).
Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół folwarczny Ilnica z parkiem: dom zarządcy (nr 31), pięć oficyn mieszkalnych (nr 28/29, 30, 20/21, 22/23, 24/25) owczarnię i stajnię.
Miejscowość wzmiankowano w 1337 roku jako Ilnitz, w 1360 roku jako Ylnicz, w 1378 roku jako Ilmisch, w 1392 roku pod nazwą Ilnisch. W XIV wieku Ilnica należała kolejno do rodzin Zenessil, Gallicus, von Borsnitz. W 1786 roku majątek znajdował się w rękach kapitana Georga H.W. von Reibnitz. Kapitana Reibnitza wzmiankowano w miejscowości jeszcze w 1795 roku. W tym czasie w Ilnicy znajdowała się pańska siedziba, folwark, katolicki kościół, probostwo, szkoła, gospoda, 10 gospodarstw zagrodników omłockowych, 3 inne zabudowania, wiatrak. W sumie wieś liczyła 19 domostw i 110 mieszkańców. W 1802 roku dobra nabył Friedrich S. Ruprecht. Jego spadkobiercy pozostali właścicielami włości przez całe stulecie. W opisie Ilnicy z 1830 roku wymieniono 28 domów, folwark, 149 mieszkańców, w tym 56 katolików, katolicki kościół parafialny, katolicką szkołę, wiatrak. W 1845 roku w miejscowości znajdowało się 28 domów, folwark, katolicki kościół, probostwo, katolicka szkoła, wiatrak, warsztaty 3 rzemieślników, sklep handlarza, hodowla owiec merynosów. Ilnicę zamieszkiwało 199 osób, w tym 83 wyznania katolickiego. W księgach adresowych z lat 1876-1886 w majątku wzmiankowano Wilhelma Ruprechta. W 1894 roku właścicielem posiadłości był porucznik Alfred Ruprecht. Dzierżawił on majątek w Rędzinach (Ransern) w powiecie wrocławskim. Dobra w Ilnicy liczyły 252ha, w tym 213ha pól uprawnych, 18ha łąk, 12ha lasów, 9ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po raz ostatni rotmistrza w stanie spoczynku Alfreda Ruprechta wymieniono w dokumentach z 1902 roku. W 1905 roku posiadłość nabył Carl Gideon Gotthard młodszy von Wallenberg-Pachally (ur.1844r., zm.1929r.) ze Smolca. Odtąd folwark w Ilnicy znajdował się pod opieką inspektorów. W 1909 roku zarządzany przez inspektora Aurasa majątek miał powierzchnię 256ha, w tym 209ha pól uprawnych, 26ha łąk, 12ha lasów, 2,5ha pastwisk, 1ha wód, 5,5ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1929 roku posiadłość otrzymał w spadku jeden z synów Carla Gideona - Robert Carl Gideon von Wallenberg-Pachally (ur.1878r., zm.1945r.) rotmistrz w stanie spoczynku. W 1937 roku dobra rycerskie Ilnica liczyły 256ha, w tym 200ha pól uprawnych, 10ha łąk, 12,5ha lasów, 26ha pastwisk, 1ha wód, 6,5ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Włości pozostawały w rękach Roberta Carla Gideona von Wallenberg-Pachally.
Rezydencja na początku XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/4591428,foto.html?idEntity=5826714 (dostęp: 16.08.2022r.)
Dwór w Ilnicy wzmiankowano już pod koniec XVIII wieku. Skromna siedziba rodziny Ruprecht od początku XX wieku była zamieszkana jedynie przez inspektorów zarządzających folwarkiem. Po 1945 roku na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Pod jego zarządem dwór został rozebrany. Rezydencja była murowana, założona na planie prostokąta, parterowa, nakryta dachem naczółkowym. Zabudowania folwarku wznosiły się wokół dwóch dziedzińców. Do dziś przetrwała jedynie część zabudowań założonych przy południowym majdanie. Dom zarządcy (nr 31) spłonął w latach 80. XX wieku. Został odbudowany w uproszczonej formie i nie posiada cech zabytkowych. Na wschód od folwarku rozciąga się park naturalistyczny, założony około 1870-1880 roku. Pierwotny układ ścieżek i nasadzenia jest nieczytelny, zaburzony przez bujnie rozrosły podszyt i samosiejki.
Dawna Ilnica to obecnie północna część Ramułtowic, leżąca przy drodze do Budziszowa. Miejscowość położona jest około 16 kilometrów na południowy-wschód od Środy Śląskiej. Dojazd z miasta drogą wojewódzką nr 346 do Rakoszyc i dalej lokalną drogą przez Budziszów.
Dokładna lokalizacja dawnego majątku w Ilnicy:
51.09906319058227, 16.722979050538047
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2022r.
