Powiat wrocławski, gmina Kąty Wrocławskie
(nazwa niemiecka: Gross Schottgau, Kreis Breslau)
Rys historyczny i stan obecny:
Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w dokumencie księcia Henryka IV wrocławskiego z 1279 roku. Pierwsza rezydencja w Sadkowie, w formie renesansowego dworu nawodnego, została wzniesiona w drugiej połowie XVI wieku. W latach 1714-1945 dobra rycerskie w Sadkowie były własnością rodziny von Rothkirch. Siedziba rodu von Rothkirch została zniszczona w wyniku pożaru w 1739 roku. Rezydencja została odbudowana w latach 1739-1744 w formie barokowego pałacu. Pod koniec osiemnastego stulecia budynek został przekształcony w stylu klasycystycznym. Kolejne przebudowy miały miejsce w XIX i XX wieku. Po 1945 roku majątek w Sadkowie przejęło państwo polskie. Folwark i pałac przekazano w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Rezydencję wykorzystywano jako budynek mieszkalny i biurowy. Część pomieszczeń pałacu zajmowała również szkoła. W latach siedemdziesiątych XX wieku na bazie gospodarstwa w Sadkowie utworzono Stację Hodowli Roślin, specjalizującą się w uprawie buraka cukrowego. W pałacu przeprowadzano bieżące remonty (m.in. w 1949 i 1972r.), a w 1988r. wymieniono pokrycie dachu i otynkowano elewacje. Po zmianach ustrojowych 1989 roku gospodarstwo znalazło się w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 1995 roku zabudowania gospodarcze wraz z pałacem zostały wydzierżawione, a następnie sprzedane holenderskiej firmie rolniczej. Co dzisiaj rzadkie dawny folwark w dalszym ciągu jest wykorzystywany, a pałac pełni funkcję siedziby firmy. Teren wokół ogrodzony, brak możliwości zwiedzania, zabudowania można zobaczyć tylko z większej odległości. W pobliżu pałacu znajduje się kościół i zaniedbane mauzoleum rodziny von Rothkirch, wzniesione w stylu klasycystycznym w 1792 roku. Na południe od pałacu wznoszą się zabudowania gospodarcze, a od południowego-zachodu do rezydencji przylega park.
Zabytki w Sadkowie
Do rejestru zabytków w Sadkowie wpisano kościół filialny p.w. św. Jadwigi (22.08.1966r., nr rej.: 1805), zespół pałacowy: pałac (22.08.1966r., nr rej.: 1806) i park (24.07.1976r., nr rej.: 365/W). W ewidencji zabytków znajdują się również: kaplica grobowa, cmentarz katolicki, oficyna pałacowa (ul. Sadowa 6), zabudowania folwarczne, domy mieszkalne – dawne czworaki (ul. Sadowa 2, 3, 5).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Sadkowa zapewniają autokary prywatnego przewoźnika (Anita Przewozy Osobowe) kursujące między innymi z Kątów Wrocławskich, Maniowa i Wrocławia. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd przez Wrocław. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Pietrzykowice (niestety w przyszłości będzie zlikwidowany), następnie lokalną drogą do Pietrzykowic i DK347 w stronę Kątów Wrocławskich. Ta ostatnia trasa prowadzi przez Sadków. Pałac położony jest w centralnej części miejscowości, przy ulicy Sadowej. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 175km. Samochód można zaparkować przy kościele, w niewielkiej odległości od pałacu.
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2013 r.
