Moravskoslezský kraj – województwo morawsko-śląskie
(nazwa polska: Śląskie Pawłowice, nazwa niemiecka: Deutsch Paulowitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o Pawłowicach Śląskich pochodzi z XIII wieku. Wioska należała do dóbr biskupów ołomunieckich, którzy najprawdopodobniej w połowie XIV w. przekazali ją jako lenno rodzinie rycerzy z Fulštejna. Według niektórych badaczy zamek w tym miejscu wzniósł w piętnastym stuleciu Sup z Fulštejna. Najczęściej za czas budowy pierwszej rezydencji przyjmuje się jednak wiek XVI. Pałac w obecnym barokowym kształcie pochodzi z połowy XVIII w., kiedy to wcześniejszy budynek został przekształcony przez Jana z Mattencloit. Do rodu Mattencloit posiadłość należała do czasów pierwszej Republiki Czechosłowackiej, kiedy to została sprzedana rodzinie Justovy. Do rodziny tej pałac należał do 1945 r., a następnie został upaństwowiony. Pałac wyremontowano w 1961 r. i przeznaczono na ośrodek zdrowia. Obecnie zabytek w dalszym ciągu należy do państwa, zarządza nim „Pozemkový fond”. Budynek jest nieużytkowany i powoli niszczeje. Wokół zachowały się resztki parku krajobrazowego i zabudowań dawnego folwarku. Przy drodze do pałacu stoi kamienna figura św. Jana Nepomucena.
Pałac barokowy, murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty wysokim dachem mansardowym z lukarnami. Fasada siedmioosiowa z centralnie umieszczonym trzyosiowym pozornym ryzalitem, zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Na osi ryzalitu umieszczono główne wejście w ozdobnym portalu. Elewacje ożywiają wydatne gzymsy: międzypiętrowy i wieńczący oraz obramienia otworów okiennych. Układ wnętrz dwutraktowy, pomieszczenia przyziemia nakryte sklepieniami, sale na piętrze zamknięte stropami.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną jest możliwy, ale niezwykle trudny. Pawłowice Śląskie leżą na północnym skraju tzw. Kraiku Osoblaskiego, z trzech stron otoczone są polskim terytorium, jednak z Polską nie mają żadnych połączeń drogowych, jedyna droga do wioski prowadzi od południa z miasta Osoblacha w Czechach. Do tej wioski położonej na „krańcu świata” rzadko dojeżdżają autobusy z Krnova. Tymczasem dla Polaków dotarcie komunikacją publiczną do samego Krnova to nie małe wyzwanie. Najpierw trzeba dojechać pociągiem z Katowic do Chałupek. W ciągu dnia jedzie tylko kilka pociągów, czas jazdy ponad 2 godziny. Z dworca w Chałupkach należy przejść około 2 km na rynek w Starym Bohuminie skąd odjeżdżają PKS-y do dworca kolejowego w Nowym Bohuminie. Autobusy jeżdżą często, co 30-60 minut, czas jazdy 10 minut. Dalej jedziemy czeskimi kolejami, w zależności od godziny odjazdu z 1 lub 2 przesiadkami: przez Ostravę-Svinov i Opavę vychod. Przykładowy dojazd: pociąg z Katowic 5:08 w Chałupkach 7:17. Pociąg z Bohumina 9:12 w Ostrava Svinov 9:29 i dalej odjazd o 10:06 w Krnovie jesteśmy o 11:01. Ze względu na długi czas jazdy i liczne przesiadki wyjazd jednodniowy jest raczej niemożliwy. Osobom zainteresowanym taką podróżą polecam strony: czeskich kolei i autobusów.
Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 do węzła Krapkowice, następnie DK 416 przez Głogówek do Klisina, skąd drogą gminną przez Pomorzowice do dawnego przejścia granicznego w Pomorzowiczkach. W miejscowości Osoblacha należy skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Slezských Pavlovic. Odległość: w jedną stronę około 100 km. Na miejscu można zaparkować samochód przed pałacem. Adres: Slezské Pavlovice 29.
Damian Dąbrowski,
Październik 2009 r.
