Powiat Sosnowiec, dzielnica miasta Sosnowiec
Informacje ogólne:
Obszary na których utworzono miasto w średniowieczu wchodziły w skład ziemi siewierskiej do 1443 r. należącej do Piastów Śląskich. Następnie do drugiej połowy XX w. tereny te nie były związane ze Śląskiem. W wyniku kolejnych podziałów administracyjnych Sosnowiec wraz z częścią Górnego Śląska wszedł w skład województwa śląskiego, później katowickiego i od 1999 r. ponownie śląskiego.
Miasto Sosnowiec zostało utworzone dopiero w 1902 r. na mocy ukazu cara Mikołaja II. Miejscowość obejmowała między innymi obszar majątków Gzichów i Sielce, a także Stary Sosnowiec, Pogoń, Ostrą Górkę, Kolonię Radocha i osadę Blumentala. Z czasem Sosnowiec powiększano przyłączając do niego kolejne dzielnice: Konstantynów, Pekin, Środulę, Milowice, Dębową Górę, Modrzejów, Zagórze, Niwkę, Kazimierz Górniczy, Porąbkę, Klimontów, Maczki. Spośród miejscowości które weszły w skład miasta najstarszą jest Zagórze, wzmiankowane po raz pierwszy w 1228 r.
Wśród zabytków Sosnowca do naszych czasów zachowały się między innymi zamek i pięć pałaców. Spośród nich jedynie zamek w Sielcu i pałac (dwór) w Zagórzu były siedzibami właścicieli majątków szlacheckich. Pozostałe sosnowieckie rezydencje należały do dwóch rodzin fabrykantów Dietlów i Schönów.
Sosnowiec Pogoń
Pałac w dzielnicy Pogoń, został ufundowany przez Henryka Dietla, przemysłowca z Dolnej Saksonii, który założył przędzalnię w Sosnowcu. Rezydencję wzniesiono w pobliżu zabudowań fabrycznych. Neorenesansowy pałac przebudowywano w 1890 r. i na przełomie XIX i XX w (być może według projektu architekta Antoniego Jabłońskiego - Jasieńczyka). W rękach rodziny Dietlów zabytek pozostał do końca drugiej wojny światowej. Po 1945 roku w pałacu między innymi działała szkoła muzyczna i klub NOT zakładów „Politex”. Od początku lat osiemdziesiątych XX w. nieużytkowany budynek powoli niszczał. Obecnie pałac jest własnością prywatną. Prywatny inwestor powoli przeprowadza prace restauratorskie i przywraca obiekt do wyglądu z czasów świetności. Niestety na co dzień budynek można zobaczyć tylko z zewnątrz.
Budynek murowany z cegły, częściowo potynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, trzykondygnacjowy, nakryty wysokim dachem wielospadowym z lukarnami. Elewacje ozdabiają: boniowane przyziemie, obramowania otworów okiennych, nadokienniki, wydatne gzymsy, balkony i wykusze, attyka z girlandami i wazonami. Układ wnętrz częściowo przekształcony, na pierwszym piętrze, tzw. piano nobile, pomieszczenia tworzą amfiladę. Częściowo zachowane oryginalne sztukaterie, boazerie, malowidła ścienne i sufitowe, kafelki. Wśród pomieszczeń pałacu wyróżniają się: wielka sala balowa, gabinet, sala jadalna i pokój kąpielowy.
Pałac otacza zdewastowany park krajobrazowy, założony około 1900 r.
Adres: ul. Żeromskiego 2.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dzięki autobusom i tramwajom KZK GOP Sosnowiec posiada bardzo dobre połączenie komunikacyjne z wieloma miastami województwa śląskiego, m.in.: Katowicami, Dąbrową Górniczą, Będzinem. Do Sosnowca można również bez problemu dotrzeć pociągiem, np. z Gliwic, Zabrza lub Rudy Śląskiej. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Krakowa do węzła Murckowskiego w Katowicach, a następnie trasą S86 w kierunku Warszawy. By dotrzeć do centrum Sosnowca z tej ostatniej drogi najlepiej skręcić w ul. Piłsudskiego. W mieście samochód najlepiej zostawić na parkingu i poruszać się pieszo lub korzystać z dobrze rozwiniętej sieci komunikacji publicznej. Dokładne lokalizacje zabytków podano w ich opisie.