Powiat średzki, gmina Kostomłoty
(nazwa niemiecka Schöbekirch, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Siemidrożycach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Siemidrożycach.
W ewidencji zabytków uwzględniono zespół dworski z folwarkiem: dwór – ruina (nr 20), dom zarządcy (nr 21), oficynę mieszkalną (nr 23), oborę, stajnię z częścią mieszkalną – ruina (nr 24), oficynę mieszkalną (nr 25), budynek inwentarski – chlew oraz dom mieszkalny nr 7.
Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w 1253 roku pod nazwą Semidroschic. W 1340 roku wieś należała do Pasco Radaka (Rhadaka). Być może na przełomie XVI i XVII wieku Siemidrożyce posiadała rodzina von Falkenhayn, bowiem w miejscowym kościele w 1590 i 1608 roku pochowano dwójkę dzieci z tego rodu. W drugiej połowie XVIII wieku właścicielem dóbr była rodzina von Haupt, od której majątek przejął baron von Stillfried, wzmiankowany w Siemidrożycach w 1795 roku. W tym czasie w miejscowości znajdował się folwark i wiatrak. W 1830 roku majątek należał do rodziny von Gellhorn. W opisie wioski wspomniano o rezydencji, folwarku oraz wiatraku. W dokumentach z lat 1856-1872 jako właścicielkę posiadłości wymieniano wdowę po poruczniku Priesemuth. Jeszcze w 1872 roku włości nabył Hermann Ruprecht, znany z ksiąg adresowych z 1886 i 1894 roku. Około 1902 roku dobra odziedziczył Hugo Ruprecht. Kolejnym właścicielem majątku pomiędzy 1926 a 1930 rokiem został Günter Ruprecht. W 1937 roku dobra należące do Güntera Ruprechta liczyły 231ha, w tym 200ha pól uprawnych, 5ha łąk, 7ha lasu, 13ha pastwisk, 1ha parku, 1ha wód, 4ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Siemidrożyce w pierwszej połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/3572844,foto.html?idEntity=510557 (dostęp: 22.10.2019r.)
Dwór w pierwszej połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/3572855,foto.html?idEntity=505941 (dostęp: 22.10.2019r.)
Rezydencja w Siemidrożycach była wzmiankowana w 1830 roku. Dość powszechnie przyjmuje się, że obecnie zrujnowany dwór powstał w 1853 roku. Być może powstał on w miejscu starszej budowli, bądź został wzniesiony z wykorzystaniem jej murów. Losy siedziby w Siemidrożycach są mało znane. Niejasne są nie tylko jej początki, ale także zagłada. Drugą wojnę światową zabytek najprawdopodobniej przetrwał bez szwanku. Po 1945 roku został przekazany w zarząd Państwowym Gospodarstwom Rolnym. Jeszcze w 1990 roku w wiosce działał Zakład Rolny Siemidrożyce podlegający pod PGR Piotrowice. W tym czasie dwór był już ruiną. Do jego zagłady doprowadził zapewne pożar, który miał miejsce w latach 70. XX wieku. Obecnie dawna rezydencja pozbawiona dachu i stropów coraz szybciej niszczeje. Z podpiwniczonego budynku, wzniesionego na planie prostokąta pozostały właściwie mury obwodowe i część ścian działowych. Fasada dworu siedmioosiowa, z głównym wejściem poprzedzonym schodami. W elewacji bocznej pięcioboczny ryzalit. Elewacje ozdabiały gzymsy nadokienne, podokienne i wieńczący oraz obramienia wokół otworów okiennych.
Ruinę dwóru otacza dzikie zadrzewienie, pozostałość po parku i ogrodzie. Większość zabudowań pofolwarcznych ujętych w ewidencji zabytków już nie istnieje. Przetrwały budynki tworzące południową pierzeję dziedzińca - część z nich pozbawiona dachu – oraz oficyny mieszkalne i dawna siedziba zarządcy folwarku, obecnie przebudowany dom nr 21.
Siemidrożyce położone są około 17 kilometrów na południe od Środy Śląskiej. Najkrótszy dojazd z miasta powiatowego drogą wojewódzką nr 346 do Świdnicy Polskiej i dalej drogą lokalną przez Szymanowice. Ruiny dworu o pozostałości folwarku znajdują się we wschodniej części Siemidrożyc, na północ od głównej ulicy.
Damian Dąbrowski,
Październik 2019r.
