Powiat oleski, gmina Olesno
(nazwa niemiecka: Wachow, w latach 1936-1945 Wallhof, Kreis Rosenberg O.S.)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1244 r.
Właściciele majątku: rodziny Wachowskich, Sobottendorf, Ortontowski, Schaff, Cebulka, Sommerfeld von Falkenhain, von Schimonski. W dokumencie z 1779 r. jako właściciel Wachowa wymieniony został Rudolf von Blacha, od 1783 r. małżonek Marii Filipy, córki Karola Jozefa von Schimonski. Następnie majątek w Wachowie należał do rodziny von Wallhoffen. W 1852 r. Wally Matthias von Wallhoffen (ur. w 1829 r., Wachowie koło Olesna) wyszła za mąż za Benno Maksymiliana Hugona von Matuschka (1827-1875) z Miłkowa. W XIX w. dobra w Wachowie przeszły na własność rodziny książąt raciborskich von Hohenlohe-Schillingsfürst. W jej rękach pozostały do końca drugiej wojny światowej, po 1945 roku zostały upaństwowione. Dwór w Wachowie był prawdopodobnie siedzibą zarządcy majątku rodziny książąt raciborskich. W czasach Polski Ludowej zaadaptowano go na szkołę podstawową. Od 1974 r. do dziś w budynku znajduje się przedszkole. Adres: Wachów, ul. Polna 15. Wokół dawnego dworu zachowane fragmenty parku krajobrazowego, z przewagą dębów i wiązów.
Dwór
Klasycystyczny dwór zbudowany w pierwszej połowie XIX w., budynek murowany z cegły potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, nakryty dachem naczółkowym wykonanym z dachówki. Fasada (elewacja południowa) dziewięcioosiowa, z nieznacznie wysuniętą częścią środkową, mieszczącą główne wejście, ponad którym wystawka zwieńczona trójkątnym szczytem. W elewacji ogrodowej zaakcentowana trzyosiowa część środkowa, o oknach zamkniętych półkoliście. Dwór przekształcony, o elewacjach pozbawionych detali architektonicznych, jedynie w fasadzie przetrwały ślady pilastrów flankujących główne wejście. Układ wnętrz dwutraktowy, z korytarzem pomiędzy traktami i sienią na osi budynku.
Zabytki w Wachowie
Do rejestru zabytków w Wachowie wpisano: pochodzący z 1706 r. drewniany kościół filialny p.w. św. Wawrzyńca (17.02.1954 r., nr rej.: 86/54); dwór, z pozostałością parku (21.05.1965 r., nr rej.: 1036/65).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną jest praktycznie niemożliwy. Do Wachowa dojeżdżają bardzo rzadko dojeżdżają autobusy PKS z Olesna i Strzelec Opolskich (dwa kursy). Podróżującym samochodem proponuje jechać z Gliwic DK 901 w kierunku Olesna, Wachów leży tuż przed tym miastem, na lewo od DK 901. Dwór znajduje się na końcu miejscowości. Odległość: w jedną stronę około 85 km. Samochód można zaparkować blisko dworu.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2011 r.
