Powiat górowski, gmina Jemielno
(nazwa niemiecka Kittlau, Kreis Guhrau)
Zabytki w Kietlowie
Do rejestru zabytków w Kietlowie został wpisany zespół folwarczny (nr rej.: A/3722/1424 z 18.06.1993r.). Wpis obejmuje: dwór (nr 11), dom mieszkalny – czworak (nr 11), dom mieszkalny – czworak (nr 12), spichlerz (obecnie spichlerz i młyn), stodołę.
W 1325 roku jako właściciela Kietlowa wzmiankowano Niklasa von Schabina. W 1440 roku właścicielem wioski został Konrad von Tschammer z Czech. W dokumencie z 1493 roku wymieniono jego syna Ernsta I, po którym z kolei dziedziczył Ernst II von Tschammer. W drugiej połowie XVI wieku majątek znajdował się w rękach Wolframa von Tschammer z Osetna. Być może związek Kietlowa z dobrami w Osetnie trwał aż do I połowy XIX wieku. W 1791 roku majątek w Kietlowie należał do hrabiego von Dyherrn. W tej niewielkiej miejscowości znajdował się folwark, 9 gospodarstw zagrodniczych oraz jeden inny budynek. W sumie w 11 domach mieszkało 68 osób. W 1830 roku właścicielem dóbr był Hans von Carmer z Osetna, w latach 1815-1835 starosta powiatu górowskiego. W Kietlowie wzmiankowano 20 domów, folwark, 136 mieszkańców, w tym 2 katolików, wiatrak. W 1845 roku włości posiadał Julius von Carmer z Osetna. W opisie Kietlowa z tego roku wymieniono 28 domów, folwark, 158 mieszkańców, w tym 1 katolika, wiatrak oraz hodowlę owiec merynosów. Kilka lat później od rodziny von Carmer majątek w Kietlowie nabył Hilpmann, wzmiankowany w dokumentach do 1861 roku. W kolejnych dekadach właściciele dóbr często się zmieniali. W księgach adresowych w Kietlowie wymieniono w 1866 r. Quickera, w 1872 r. Günthera z Wrocławia, w 1876 r. Friedricha Wilhelma Richtera, w 1886r. Augusta Zimmermanna z Saksonii, w 1894r. wdowę Berthę Schmieder, z domu Jentzsch z Drezna. W 1894 roku włości miały powierzchnię 606ha, w tym 310ha pól uprawnych, 40ha łąk, 32ha pastwisk, 212ha lasu, 12ha gospodarstwa. W latach 1898-1905 posiadłość należała do porucznika Walthera Gudewilla. Około 1909 roku majątki w Kietlowie i kilku sąsiednich miejscowościach w powiecie górowskim nabył porucznik Wilhelm Gilka-Bötzow (ur.1880r., zm.1921r.). W kolejnych latach utworzył on państwo stanowe Bełcz Wielki. Jeszcze w 1921 roku liczyło ono 2036ha i obejmowało majątki Kietlów, Lipowiec, Bełcz Wielki, Równa, Uszczonów i Masełkowice. W 1921 roku należało do spadkobierców Wilhelma Gilka-Bötzowa. Ostatecznie zostało podzielone. Majątek w Kietlowie przed 1926 rokiem objął Alfred Gilka-Bötzowa (ur.1876r., zm.1933r.), starszy brat Wilhelma. Ostatnim właścicielem posiadłości był Arndt Gilka-Bötzow (ur.1913r., zm.1986r.) z Wyszanowa. W 1937 roku majątek w Kietlowie liczył 603,3ha, w tym 257,4ha pól uprawnych, 31,6ha łąk, 36ha pastwisk, 3,7ha wody, 252,2ha lasu, 22,4ha dróg, podwórzy gospodarczych oraz innych użytków. Arndt Gilka-Bötzow pozostał w majątku do stycznia 1945 roku, kiedy to wraz z wszystkimi mieszkańcami posiadłości uciekł przed Armią Czerwoną do miejscowości Löbitz pod Naumburgiem.
Rezydencja nie była wzmiankowana w opisach miejscowości z lat 1791-1845. Kiedy majątek należał do rodzin von Dyherrn i von Carmer posiadujących siedziby w okolic nie było potrzeby budować dworu w Kietlowie. Sytuacja zmieniła się w II połowie XIX wieku i zapewne wtedy wybudowano klasycystyczną rezydencję. Budynek murowany, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z drugą kondygnacją w formie mezzanina, nakryty spłaszczonym dachem czterospadowym. Do dworu przylega parterowa dobudówka zwieńczona tarasem. Główne wejście umieszczone na osi fasady, w pozornym ryzalicie, zamkniętym trójkątnym przyczółkiem. Ryzalit dzielony za pomocą gzymsów i lizen. Wejście poprzedza taras ze schodami. W elewacji tylnej dodatkowe wejście poprzedzone gankiem filarowym. Elewacje ozdabiają opaski wokół okien, proste odcinkowe nadokienniki, gzymsy, w tym wieńczący z fryzem kostkowym. Układ wnętrz dwutraktowy, a częściowo dwutraktowy z korytarzem między traktami. Pośrodku budynku obszerny hol, w przedłużeniu którego wyodrębniona klatka schodowa. Po 1945 roku dobra znacjonalizowano. Na bazie folwarku utworzono Zakład Rolny Kietlów. Dwór stał się siedzibą dyrekcji Kombinatu PGR Kietlów. W 1972 roku w rezydencji prowadzono prace adaptacyjne, w ich wyników dokonano wtórnego podziału pomieszczeń. W 1989 roku miał miejsce remont elewacji. Po upadku PGR-u pod zarządem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa doszło do zaniedbania zespołu, w wyniku którego część budynków gospodarczych doprowadzono do ruiny. Obecnie obiekty są własnością prywatną. Sukcesywnie prowadzone są prace remontowe. Przed 2021 rokiem dwór przeszedł generalny remont. Na zachód od rezydencji rozciąga się park o powierzchni 2,8ha. W parku dominują rodzime gatunki liściaste, większość zadrzewienia to liczące kilkadziesiąt lat samosiewy. To efekt zaniedbania i zniszczenia parku w czasach PRL-u, kiedy to między innymi wycięto część starodrzewu.
Kietlów położony jest około 12 kilometrów na południowy-zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW323 w kierunku Lubina, trasa ta prowadzi przez środek Kietlowa. Zespół folwarczny z dworem tworzą większość zabudowy tej niewielkiej wioski, położone są bezpośrednio przy DW323.
Dokładna lokalizacja dworu:
51.62363570015491, 16.43308773370383
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2023r.
