Powiat górowski, gmina Jemielno, część wsi
(nazwa niemiecka Austen, Kreis Guhrau)
Zabytki w Uszczonowie
Do rejestru zabytków w Uszczonowie nie został wpisany żaden obiekt. W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zabudowania zespołu folwarcznego: dom mieszkalny, oborę (obecnie chlewnię), spichlerz i stodołę.
Uszczonów obecnie jest częścią wsi Luboszyce, na przestrzeni wieków pozostawał samodzielną, jednak bardzo małą wioską. W 1787 roku w Uszczonowie wzmiankowano pański folwark, 16 gospodarstw zagrodników, 6 chałupników, wiatrak oraz ogółem 135 mieszkańców. Właścicielem majątku był von Mützschefahl. W 1830 roku włości posiadał komisarz wojenny Koch. W opisie wsi wymieniono 31 domów, folwark, 180 mieszkańców, w tym 4 katolików, 2 wiatraki. Częścią dominium była pobliskie Równa. W 1845 roku majątek należał do Ottona Nitschkego. W Uszczonowie znajdowało się 35 domów, folwark oraz 2 wiatraki. Miejscowość liczyła 237 mieszkańców, w tym 1 katolika. Działało w niej 9 handlarzy i rzemieślników. W rękach właścicieli pozostawała Równa. Kapitan Otto Heinrich NItschke był wymieniany w dokumentach dotyczących majątku do 1886 roku. W tym czasie włości miały powierzchnię 467ha. W kolejnych latach właściciele posiadłości zmieniali się bardzo często, praktycznie co kilka lat. W Uszczonowie wzmiankowano: w latach 1894-1898 Franza Fleischhauera, w 1902 r. Paula Langera, w 1905 r. Fritza Preussendorffa, w latach 1909-1912 Curta Doehringa, w 1917 r. dyplomowanego agronoma Edwarda Suchowiaka, w 1921 r. kapitana w stanie spoczynku Ericha Lorenza, w 1926 r. radcę ekonomicznego Alfreda Schuberta. Majątek już w 1894 roku liczył jedynie 286ha. Przy folwarku działała gorzelnia. Przed 1930 rokiem dobra nabyła fabryka papierosów, firma August Blase. Powierzchnia gruntów wynosiła 255ha, w tym 131ha pól uprawnych, 40ha łąk, 14ha pastwisk, 31ha lasu, 1ha parku, 39ha wód, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W latach 30. XX wieku majątek w celu parcelacji nabyła Śląska Spółka Ziemska z Wrocławia.
Dwór w Uszczonowie na początku XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/760019,foto.html?idEntity=6550217 (dostęp: 27.07.2024r.)
Źródło: http://www.niederschlesien.info (dostęp: 27.07.2024r.)
Szkoła podstawowa mieszcząca się w dworze w Uszczonowie po drugiej wojnie światowej
Źródło: http://www.niederschlesien.info (dostęp: 27.07.2024r.)
Dwór w Uszczonowie został wybudowany w XIX wieku. Był to stosunkowo niewielki budynek, wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem naczółkowym. Dwór w XX wieku w niejasnych okolicznościach został w znacznym stopniu przekształcony. Dach zmieniono na mansardowy uzyskując dodatkową przestrzeń na poddaszu, główne wejście poprzedzono gankiem filarowym z tarasem i schodami. Po 1945 roku w dawnej rezydencji urządzono przedszkole i szkołę. Szkoła funkcjonowała jeszcze w latach 50. XX wieku. W latach 60. ubiegłego stulecia próbowano ją wyremontować. W czasie prowadzonych prac uszkodzono dach budynku i nie podjęto dalszych działań. Dzieci z Uszczonowa do czasu wybudowania nowej szkoły uczyły się w Luboszycach. Na remont dworu zabrakło funduszy. W latach 60. XX wieku budynek był już ruiną. W 1978 roku z rezydencji pozostały piwnice. Najdłużej przetrwały rozbudowana schody prowadzące do głównego wejścia. Resztki ruiny rozebrano w latach 80. XX wieku. Dziś śladem po dawnej siedzibie właścicieli majątku jest niewielkie rumowisko. W ostatnich latach wyburzono również większość zabudowań pofolwarcznych. Z posiadłości pozostał rozległy majdan i zaniedbany park krajobrazami z nielicznymi okazami starodrzewu, np. platanem klonolistnym.
Luboszyce położone są około 16 kilometrów na południowy-zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW323 w kierunku Lubina. Trasa ta przebiega przez środek Luboszyc. Dawny Uszczonów znajduje się kilkaset metrów na zachód od właściwych Luboszyc. Prowadzi do niego lokalna droga. Majątek położony był na południowym krańcu Uszczonowa.
Przybliżona lokalizacja nieistniejącego dworu:
51.60571221070124, 16.407558755847678
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2024r.
