Powiat średzki, gmina Kostomłoty
(nazwa niemiecka Polnisch Baudis, od 1928r. Baudis-Meesendorf, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Budziszowie
Do rejestru zabytków w Budziszowie został wpisany zespół folwarczny (nr rej.: A/3768/720/W z 29.05.1996r.): dom zarządcy dóbr, oficyna mieszkalna z przylegającymi budynkami gospodarczymi (nr 12a i 12b), stajnia-obora, spichlerz, dwie stodoły, teren dawnych ogrodów gospodarczych.
Miejscowość wzmiankowano w 1204 roku jako Budisschovo, w 1222 roku jako Budissou, a w 1332 roku pod nazwą Budischow. Ostatni wspomniany dokument dotyczył sprzedaży wioski przez Petera Synesela. Nabywcą był Tylow von Seidlitz. Pod koniec XIV wieku Budziszów był podzielony na dwa majątki. Jeden pozostawał w rękach rodu von Seidlitz, drugi należał do rycerza von Schellendorfa. Na początku piętnastego stulecia na krótko całą miejscowość złączyła rodzina von Rimbabe. W kolejnych wiekach w Budziszowie funkcjonowały dwa majątki. W XVII wieku jeden z nich należał do znanego rodu von Zedlitz. W pierwszej połowie osiemnastego stulecia rodzina von Arnold połączyła w swych rękach cały Budziszów oraz pobliskie Sikorzyce, w których wybudowała rezydencję. Odtąd aż do 1945 roku losy obydwu miejscowości były powiązane z tymi samymi właścicielami. Kolejno były to rodziny von Arnold, von Münchow, von Heinen, von Willamowitz-Möllendorf. W Sikorzycach znajdowała się pańska siedziba, a w Budziszowie zarząd dóbr z domem inspektora. W 1894 roku majątek w Budziszowie liczył 241ha, w tym 207ha pól uprawnych, 17ha łąk, 6ha lasów, 1ha pastwisk, 8ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1937 roku powierzchnia dóbr wynosiła 239ha, w tym 206ha pól uprawnych, 17ha łąk, 6ha lasów, 2ha ogrodu, 8ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Folwarkiem zarządzał nadinspektor Seiffert mieszkający w Budziszowie.
Zespół folwarczny rozłożony wokół dziedzińca na planie zbliżonym do trapezu. Siedziba zarządcy dóbr znajduje się we wschodniej pierzei zabudowań otaczających majdan. Budynek murowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem naczółkowym. Budynek wyremontowany, z nowym dachem, znacznie przekształcony, o zmienionym układzie otworów okiennych oraz z zamurowanym głównym wejściem.
Siedziba zarządcy dóbr w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/4581785,foto.html?idEntity=505920 (dostęp: 16.06.2022r.)
Budziszów położony jest około 14 kilometrów na południowy-wschód od Środy Śląskiej. Dojazd z miasta drogą wojewódzką 346 do Rakoszyc, skąd do Budziszowa prowadzi droga lokalna. Zespół folwarczny znajduje się na południowym krańcu Budziszowa. Dokładna lokalizacja siedziby zarządcy dóbr:
51.098893298049695, 16.693722764709968
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2022r.
