Powiat średzki, gmina Miękinia
(nazwa niemiecka Gniefgau, wcześniej Koselwitz, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Gosławicach
Do rejestru zabytków w Gosławicach zostały wpisane: pałac (nr rej.: A/3758/416/W z 29.06.1978r.), park (nr rej.: A/3767/429/W z 7.03.1979r.).
Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zabudowania zespołu pałacowego (nr 14-16): spichlerz.
Miejscowość wzmiankowano w 1263r. jako Gorcze, w 1342r. jako Cosslowitz, w 1371 roku pod nazwą Kuslowicz. Gosławice należały m.in. do rodów von Marschowicz, Domping, Flandria. W drugiej połowie XVIII wieku wieś wchodziła w skład posiadłości księcia Heinricha von Preussen (ur.1725r., zm.1802r.), młodszego brata króla Prus Fryderyka II Wielkiego. W 1795 roku właścicielem dóbr w Gosławicach był von Koschützky. W miejscowości znajdował się pański folwark, karczma, 12 gospodarstw zagrodniczych, 1 chałupnicze, 2 inne budynki. W sumie wieś liczyła 17 domostw i 86 mieszkańców. W 1830 roku właścicielką majątku była żona majora von Schmidthals. W Gosławicach wzmiankowano 26 domów, folwark, 140 mieszkańców, w tym 41 katolików. W 1834 roku włości za 12000 talarów reńskich nabył baron August von Heyking. Pozostał ich właścicielem przynajmniej do 1845 roku. W opisie wioski z tego roku wymieniono 26 domów, folwark, 170 mieszkańców, w tym 37 katolików, 7 rzemieślników i handlarzy. Od końca lat 40. XIX wieku do około 1861 roku dobra rycerskie należały do Maya. W 1850 roku w Gosławicach urodził się jego syn Emil May (zm.1933r.), radca budowlany, uczestniczący w budowie kanałów Odra – Hawela i Noteć – Warta. Następnie włości posiadali: w 1866 roku Guhrauera, w 1872 roku majora w stanie spoczynku Erdmanna von Donata. W 1876 roku włości były własnością porucznika Kurta von Meyerincka z Brzezinki Średzkiej. Przed 1886 rokiem folwark znalazł się w rękach Alberta Schmidta. W 1894 roku właścicielem dóbr był rotmistrz Oskar Engel. Dominium liczyło 205ha, w tym 171ha pól uprawnych, 20ha łąk, 6ha stawów, 2ha lasu, 6ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1898 roku w Gosławicach wzmiankowano Emila Holza. Przed 1902 rokiem włości nabył Wilhelm Grune, radca z Eilenberg w Saksonii. Folwark prowadzili w jego imieniu inspektorzy, a przez jakiś czas dzierżawił Paul Grune. Posiadłość liczyła 205ha, w tym 171ha pól uprawnych, 20ha łąk, 6ha stawów, 2ha lasu, 6ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Pomiędzy 1917 a 1921 rokiem od Wilhelma Grune dobra odkupił Oswald Knappe. W latach 1926-1937 właścicielką majątku była Elly Sieg, z domu Knappe, zapewne córka Oswalda Knappe. Generalnym administratorem był jej mąż porucznik Robert Sieg. Pani Elly Sieg dzierżawiła także folwark Reinfeld. W 1937 roku zarządzane przez nią włości miały powierzchnię 170ha, w tym 120ha pól uprawnych, 20ha pastwisk, 7ha łąk, 15ha lasów, 5ha wód, 1ha parku, 2ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Neomanierystyczny pałac został wzniesiony około 1870 roku, być może w miejscu starszej siedziby. Budynek założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z częściowo użytkowym poddaszem nakrytym dachem naczółkowym z lukarnami. Bryła pałacu mocno rozczłonkowana, ze znaczną parterową dobudówką od północy, wydatnym ryzalitem w elewacji ogrodowej, okrągłą wieżą wtopioną w narożnik północno-wschodni korpusu, centralnym ryzalitem fasady, dwoma portykami kolumnowymi. Elewacje bogato zdobione detalem architektonicznym. Część przyziemia boniowana, wydatny gzyms wieńczący i między kondygnacjami, okna w opaskach, narożniki budynku i centralny ryzalit podkreślone podziałami za pomocą pilastrów. Główne wejście do pałacu akcentuje szczyt wieńczący ryzalit. Układ wnętrz dwutraktowy z korytarzem między traktami. W części pomieszczeń zachowane kominki i dekoracja fasetowa sufitów. Przed fasadą pałacu gazon. Rezydencję otacza niewielki park krajobrazowy z XIX wieku, w którym dominuje rodzimy drzewostan liściasty.
Po 1945 roku majątek należał do Oporowskiego Kombinatu Rolnego. W pałacu urządzono biura i mieszkania pracowników. W latach 1965-67 budynek przeszedł remont kapitalny. Następnie zabudowania weszły w skład Zakładu Rolnego Miękinia, który w 1977 roku przeprowadził kolejny remont pałacu. Budynek adaptowano na Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy. W 1996 roku rezydencję nabył prywatny inwestor. W latach 1997-1998 przeprowadził on generalny remont zabytku. Obecnie zadbany pałac pozostaje własnością prywatną.
Gosławice położone są około 25 kilometrów na północny-wschód od Środy Śląskiej. Dojazd z miasta powiatowego DK94 w kierunku Wrocławia do miejscowości Błonie i dalej trasą w stronę Brzegu Dolnego. Następnie drogami lokalnymi przez Białków, Wilkostów i Brzezinkę Średzką. Zespół pałacowy znajduje się na wschodnim krańcu Gosławic. Dokładna lokalizacja pałacu:
51.225954863350985, 16.831393468621663
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2022r.
