Powiat strzeliński, gmina Strzelin
(nazwa niemiecka: Glambach, Kreis Strehlen)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1419r.
Rys historyczny i stan obecny:
W piętnastym stuleciu Głęboka należała do rodów von Borschnitz, von Gregersdorf i von Reideburg. Kolejnymi posiadaczami majątku w miejscowości byli przedstawiciele rodzin von Redern i von Wentzky. W 1681r. unieważniono testament Rosiny Elisabeth von Wentzky z domu von Borschnitz, właścicielki dóbr w Głębokiej. W 1708r. wioska należała do Melchiora Sylviusa von Dyhrn zu Schönau. Następnie jej właścicielami w osiemnastym stuleciu byli członkowie rodów von Richthof i von Weyher. Najpóźniej w 1783r. majątek powrócił w ręce rodziny von Wentzky. W 1845r. jego właścicielem był porucznik Rudolph Friedrich von Wentzky, wzmiankowany również w 1857r. W 1886r. dobra w Głębokiej liczące 142ha - w tym: 101ha pól uprawnych, 9ha łąk, 23ha lasów i 9ha dróg, podwórzy gospodarczych i parku – należały do Friedricha von Wentzky. Posiadał on majątek co najmniej do 1894r. W 1897r. dobra liczące 166,5ha nabył hrabia dr Max von Sauerma-Ruppersdorf z Wyszonowic. Zmarł on między 1905 a 1909r. Majątek w Głębokiej (173ha) ostatecznie przed 1912r. odziedziczył Georg Friedrich von Sauerma, wymieniany również w dokumentach z lat 1917-1937. W 1937r. powierzchnia dóbr wynosiła 174ha, z czego 131ha przypadało na pola uprawne, 28ha na łąki, 3ha liczył park i ogród, 6ha lasy oraz 6ha drogi i podwórza gospodarcze. W rękach rodziny von Sauerma-Ruppersdorf majątek pozostał do 1945r., a następnie uległ nacjonalizacji. W czasach Polski Ludowej pałacem i folwarkiem zarządzało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Rezydencję zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu zabytek pełni tę funkcję. Budynek można zobaczyć tylko z zewnątrz, z pewnej odległości. Teren wokół pałacu i przylegającego do niego XIX-wiecznego parku krajobrazowego otoczony ogrodzeniem. W parku wyróżniają się pojedyncze okazy starodrzewu: graby, buki i dęby.
Pałac
W 1521r. w Głębokiej został zbudowany renesansowy dwór. W 1785r. w jego miejscu rodzina von Wentzky ufundowała istniejący do dziś barokowy pałac. W kolejnych wiekach pałac kilkukrotnie przebudowywano, między innymi około 1840r. z zastosowaniem neogotyckich detali i w 1910r. Budynek murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym. Fasada (elewacja wschodnia) siedmioosiowa, z głównym wejściem umieszczonym w parterowym ganku zwieńczonym balkonem. Część środkową elewacji frontowej podkreśla wystawka zamknięta trójkątnym przyczółkiem z herbem rodu von Sauerma. Na osi elewacji ogrodowej przeszklony parterowy ganek. Elewacje o skromnej dekoracji, pokryte nowszym tynkiem, zachowały proste obramowania otworów okiennych i wieńczący gzyms konsolkowy. Miejscami widoczne dawne tynki, z podziałem ramowym i ozdobnymi płycinami. Układ wnętrz trzytraktowy z centralną sienią i klatą schodową. Piwnice i część pomieszczeń parteru nakryta sklepieniami kolebkowymi z lunetami, w pozostałych salach i korytarzach płaskie stropy.
Zabytki w Głębokiej
Do rejestru zabytków w Głębokiej wpisano park dworski (31.01.1984r., nr rej.: 526/W). Niestety ochronie konserwatorskiej nie podlega pałac.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Głębokiej zapewniają nieliczne autobusy PKS kursujące między innymi z Grodkowa, Oławy i Strzelina. Ze względu na trudności z przesiadką nie polecam tej formy dojazdu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK403 w stronę Brzegu i DK39 prowadzącą do Strzelina. Głęboka leży przy tej ostatniej trasie. Pałac wraz z otaczającym go parkiem znajdują się na lewo od drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 145km. Samochód można zaparkować tuż obok pałacu.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2012 r.
