Powiat trzebnicki, gmina Prusice
(nazwa niemiecka: Krumpach, Kreis Trebnitz)
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z „Księgi uposażeń biskupstwa wrocławskiego” spisanej na przełomie XIII i XIV wieku. Na temat właścicieli majątku w Borowie zachowało się niewiele informacji. W pierwszej połowie XIX wieku dobra były już własnością jednej z linii rodziny von Lüttwitz (linia z miejscowości Hartlieb, obecnie Partynice, dzielnica Wrocławia). W 1857r. posiadłość w Borowie należała do barona Ernsta von Lüttwitz. Baron zmarł między 1866 a 1872 rokiem. W 1876r. jako właściciel majątku wymieniony został baron Hans von Lüttwitz, być może syn Ernesta von Lüttwitz. W 1886r. dobra w Borowie liczyły 413ha, w tym 205ha pól uprawnych, 71ha łąk, 17ha pastwisk, 94ha lasów, 15ha stawów, 11ha dróg i podwórzy gospodarczych. Folwarkiem zarządzał inspektor Krumbhar. Baron Hans Wolf von Lüttwitz pozostał właścicielem posiadłości przynajmniej do 1902 roku. 6 grudnia 1896r. w Borowie urodził się Heinrich von Lüttwitz, niemiecki generał wojsk pancernych w czasie drugiej wojny światowej, znany między innymi z dowodzenia oblężeniem Bastogne w grudniu 1944r. Generał nie był jednak właścicielem majątku w Borowie. Jego rodzina sprzedała posiadłość około 1905 roku Cäsarowi Sachs. Kolejnymi właścicielami dóbr byli: W. Schulz (po 1905r.), spadkobiercy W. Schulza (1909r.), Josef Neyman (1912r.), Manfred von Walther und Croneck (1917r.), Arnold Hilbig (1921, 1930r.). W 1936r. majątek nabył baron Eberhard von Wagenhoff. Prawdopodobnie pozostał jego właścicielem do końca drugiej wojny światowej. W 1937r. folwarkiem zarządzał inspektor Soyka. Dobra w Borowie liczyły 385ha, w tym 212ha pól uprawnych, 50ha łąk, 10ha pastwisk, 94ha lasów, 2ha stawów, 2ha parku i ogrodu, 15ha dróg i podwórzy gospodarczych. Po drugiej wojnie światowej majątek przejęło państwo polskie. Obecnie zabudowania dawnego folwarku są użytkowane, siedziba właścicieli zniknęła jednak z krajobrazu Borowej.
Dwór
O historii rezydencji w Borowie trudno napisać coś pewnego. Zarówno początek jak i koniec istnienia siedziby właścicieli majątku są okryte tajemnicą. Dwór oraz folwark wzmiankowane były w 1845r. Rezydencja należała do rodziny von Lüttwitz. Wobec braku materiałów źródłowych trudno określić nawet w przybliżeniu czas jej powstania. W końcowej fazie drugiej wojny światowej budynek miał zostać zbombardowany. W czasach Polski Ludowej ruiny zostały rozebrane. Obecnie park w Borowej otoczony jest ogrodzeniem i wejście na jego teren nie jest możliwe. Nawet jednak z większej odległości na terenie parku można zauważyć mury nisko wystające nad ziemię, być może są to pozostałości dworu. Wobec braku przekazów ikonograficznych nie sposób opisać wyglądu budynku.
Zabytki w Borowie
Do rejestru zabytków w Borowie wpisano zespół dworski (30.05.1990r., nr rej.: 645/W): dom mieszkalny (dawna oficyna), obecnie nr 14, dom mieszkalny, obecnie nr 15, spichrz, oborę, stodołę, park, ogrodzenie.
Informacje praktyczne i dojazd
Niestety dojazd komunikacją publiczną do Borowa nie jest możliwy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Wrocław Południe, następnie autostradową obwodnicą miasta (A8) do węzła Wrocław Północ. Z węzła najlepiej zjechać na DK5 w stronę Trzebnicy i skręcić w lewo w ulicę Meliorancką. Następnie jazdę należy kontynuować ulicą Kominiarską do ulicy Pełczyńskiej (DK342). Trasa DK342 prowadzi przez Oborniki Śląskie do Strupiny. Za miejscowością Brzeźno należy z niej zjechać w lewo w lokalną drogę do Borowa. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 215km. Park z pozostałościami pałacu oraz zabudowania dawnego folwarku położone są na początku miejscowości. Na miejscu samochód trzeba zostawić na poboczu drogi.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2013 r.
