Powiat wołowski, gmina Wińsko
(nazwa niemiecka Schlaupp, Kreis Wohlau)
Zabytki w Słupie
Do rejestru zabytków w Słupie wpisano zespół dworski: dwór, z lat 1730-50, nr rej.: A/2603/467/W z 29.11.1980r.; park, pocz. XVIII w., 2 poł. XIX w., nr rej.: A/2602/468/W z 29.11.1980r. Ponadto w ewidencji zabytków znajdują się kolejne zabudowania zespołu pałacowego: oficyna mieszkalna (nr 9), gorzelnia i komin gorzelni (nr 10), lodownia w parku.
W 1787r. właścicielką miejscowości była Pani von Gellhorn. W tym czasie w Słupie wzmiankowano dwór i folwark. Według źródła z 1830 roku majątek należał do barona von Gregory. W opisie zabudowań wioski wspomniano o dworze oraz folwarku. W 1839 roku posiadłość w Słupie nabył za 37000 talarów reńskich porucznik w stanie spoczynku von Aulock. Pozostał właścicielem dóbr przynajmniej do 1845 roku. W wiosce po raz kolejny wzmiankowano dwór i folwark. Od 1847 roku majątek należał do rodziny Heinke. W księgach adresowych m.in. z 1872 i 1894 roku wymieniono Ludwiga Heinke, porucznika w stanie spoczynku i deputowanego powiatowego. W 1894 roku posiadłość liczyła 575ha, w tym 247ha pól uprawnych, 38ha łąk, 4ha pastwisk, 261ha lasów, 25ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1912 roku właścicielem dóbr był już kapitan Oskar Heinke. Majątek w dalszym ciągu miał powierzchnię 575ha, w tym 247ha pól uprawnych, 38ha łąk, 4ha pastwisk, 261ha lasów, 1ha stawów, 24ha parku, ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Według księgi adresowej z 1937 roku dobra rycerskie w Słupie należały do Euglena Standtke. Powierzchnia jego włości wynosiła 531ha, w tym 184,75ha pól uprawnych, 36,25ha łąk, 299ha lasów, 0,75ha stawów, 2,75ha parku, 3ha ogrodu, 4,5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przejęło państwo polskie. Początkowo zabudowania i grunty przekazano Spółdzielni Kółek Rolniczych. Od 1978 roku dwór i folwark znajdowały się w gestii Państwowego Gospodarstwa Rolnego z Wińska. W 1985 roku dawna rezydencja przeszła w ręce prywatne. Nowy właściciel rozpoczął remont zabytku. Kolejne prace remontowe wzmiankowano w 1996 roku. Obecnie dwór wraz z otaczającym go parkiem pozostaje własnością prywatną. Budynek można zobaczyć z zewnątrz, zza ogrodzenia.
Przedwojenne widokówki z miejscowości
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/4098633,foto.html?idEntity=529914 (dostęp: 30.07.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5276415,foto.html?idEntity=529914 (dostęp: 30.07.2016r.)
Dwór
Barokowa siedziba wybudowana pomiędzy 1730 a 1750 rokiem. Rezydencję wzmiankowano m.in. w 1787, 1830 i 1845 roku. Dwór przebudowano w połowie XIX wieku. Budynek murowany, potynkowany, podpiwniczony, wzniesiony na rzucie prostokąta, parterowy, z użytkowym poddaszem nakrytym dachem mansardowym z lukarnami i naczółkami. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa z centralnym głównym wejściem poprzedzonym dwubiegowymi schodami i zaakcentowanym trzyosiową wystawką zwieńczoną trójkątnym przyczółkiem. W elewacji ogrodowej centralny dwukondygnacyjny ryzalit również zamknięty trójkątnym przyczółkiem. Elewacje mocno uproszczone w drugiej połowie XX wieku, zachowały podziały ramowe wykonane w tynku oraz opaski wokół części otworów okiennych. Układ wnętrz trzytraktowy. Wnętrza niedostępne, prawdopodobnie na osi budynku znajduje się sień z klatką schodową.
Od północy do dworu przylega park krajobrazowy, mocno zdewastowany w II połowie XX wieku. Na południe od rezydencji rozciąga się dziedziniec pofolwarczny otoczony z trzech stron przez zabudowania gospodarcze i mieszkalne. Od zachodu z folwarkiem sąsiadują budynki gorzelni.
Miejscowość położona jest około 17 kilometrów na północny-zachód od Wołowa. Z miasta najlepiej wyjechać DK338 (ul. Wiejska) w kierunku Wińska. Za miejscowością Bożeń należy skręcić w lewo w DK334. Z tej ostatniej trasy w Konarach trzeba skręcić w prawo (na północ) w lokalną drogę prowadzącą prosto do Słupa. Dawny folwark i rezydencja położone są na wschodnim krańcu miejscowości. Samochód można zostawić na dziedzińcu pofolwarcznym, w pobliżu dworu.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2016r.
