Powiat wołowski, gmina Wińsko, przysiółek
(nazwa niemiecka Wanglewe, w latach 1936-1945 Steindorf, Kreis Wohlau)
Zabytki w Węglewie
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Węglewie. W ewidencji zabytków znajduje się stodoła (nr 2) oraz zespół dworski: dwór (ruina), stajnia, trzy obory, dwie stodoły, oficyna (obecnie budynek mieszkalny nr 10) i park dworski.
Dobra były własnością m.in. rodziny von Roth, Bönisch, Sommé, Schönebeck z Brzózki w powiecie wołowski, Mende, Martin. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przejęło państwo polskie. Brak informacji źródłowych o losach zabudowań po 1945 roku. Według mieszkańców miejscowości budynki były użytkowane przez Państwowe Gospodarstwo Rolne. Pałac pełnił funkcje administracyjne i mieszkalne. Zabytek został porzucone i doprowadzony do ruiny w latach 90. XX wieku.
Niestety brak dostępu do źródeł uniemożliwia przedstawienie wyglądu rezydencji przed 1945 rokiem. Pałac prawdopodobnie został wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku. Budynek murowany z cegły, z użyciem kamienia, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, zapewne posiadał przynajmniej częściowo użytkowe poddasze, nakryte dachem dwuspadowym. Fasada (elewacja północna) siedmioosiowa, z centralnym głównym wejściem. Na osi elewacji tylnej wydatny kwadratowy ryzalit i dodatkowe wejście do budynku. Do dziś z pałacu przetrwały sklepione piwnice i mury obwodowe. Zachowana część obramień wokół otworów okiennych. Zrujnowane wnętrza posiadały układ dwutraktowy.
Pałac otacza zaniedbany park krajobrazowy. Na północ od parku znajdują się zabudowania mieszkalne i gospodarcze dawnego folwarku. Większość z nich nie jest użytkowana.
Węglewo to obecnie przysiółek wioski Białawy Małe. Przysiółek położony jest około 20 kilometrów na północ od Wołowa. Z miasta najlepiej wyjechać DK339 (ul. Rawicka) w stronę Strupiny. Z tej trasy w Pełczynie trzeba skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą w kierunku północnym przez kolejne wioski: Smogorzówek, Smogorzów Wielki, Rudawę, Brzózkę. Węglewo znajduje się na wschód od tej drogi, przed miejscowością Morzyna. Większość zabudowań tej niewielkiej osady tworzą budynki pofolwarczne.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2016r.
