Powiat wrocławski, gmina Mietków
(nazwa niemiecka: Borganie, w latach 1936-1945 Bergen, Kreis Neumarkt)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki osady sięgają XIII w. Wioska założona na tak zwanym surowym korzeniu, w 1241 r. otrzymała prawo niemieckie. Już w trzynastym stuleciu w Borzygniewie ufundowano kościół parafialny, a w 1262 r. w wiosce wzmiankowany był proboszcz o imieniu Bogdanus. Z miejscowości wywodził się ród Temschen von Borganie znany między innymi z dokumentów książąt opolskich z XIV i XV w. Prawdopodobnie przedstawiciele tej rodziny byli pierwszymi prywatnymi właścicielami Borzygniewia. Następnie wioska należała między innymi do rodów von Tschammer i von Seidlitz, a od drugiej połowie XV w. do jednej z linii rodziny von Metche. Dokumenty jako właścicieli Borzygniewa wymieniają Jana von Metche (zm. 1496 r.) i jego syna Kaspra (zm. 1553 r.). Linia ta wygasła wraz ze śmiercią w 1621 r. starosty Ziębic Jana. Rodzina von Metche musiała jednak już wcześniej utracić Borzygniew, bowiem w 1613 r. Christoph von Mülheim und Domantz ufundował w miejscowości późnorenesansowy dwór. W czasach późniejszych właściciele majątku często się zmieniali. W XVIII i XIX w. dwór w Borzygniewie przechodził kolejne przebudowy. W 1872 r. właścicielem posiadłości został Albert Scheller. W 1937 r. dobra rycerskie Borganie wykupiło państwo, a w dworze urządzono siedzibę Staubecken-Planungsamt (Urząd ds. Planowania Zbiorników Wodnych), przygotowującego plany budowy zbiornika retencyjnego na Bystrzycy.
Podczas działań wojennych w kwietniu 1945 r. ostrzał artyleryjski i wywołany przez niego pożar zniszczyły dwór w Borzygniewie. Do dzisiaj zachowały się tylko ściany zewnętrzne budynku, z fragmentami kamieniarki, wśród której warto zwrócić uwagę na portal z kartuszem herbowym i tablicą inskrypcyjną. We wnętrzach dworu jedynie w sieni przetrwało sklepienie kolebkowe.
Dwór w Borzygniewie to budynek murowany z kamienia i cegły, pierwotnie otynkowany, ozdobiony boniowaniem, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty był dwoma równoległymi dwuspadowymi dachami zakończonymi wysokimi szczytami. Pomimo wpisania 05.03.1965 r. (nr rej.: 1247) do rejestru zabytków ruin dworu nie podjęto próby odbudowy budynku ze zniszczeń z 1945 r.. Sytuacja dawnej rezydencji nie zmieniła się do dnia dzisiejszego, teren wokół grożących zawaleniem ruin nie jest ogrodzony. Budynek najbezpieczniej zobaczyć tylko z zewnątrz.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Borzygniewa zapewniają autobusy PKS z Wrocławia kursujące do Maniowa i Domanic. Do samego Wrocławia z Gliwic najlepiej dojechać pociągiem. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Kąty Wrocławskie, a dalej lokalnymi drogami przez Kilianów, Szymanów, Milin i Mietków. Odległość: w jedną stronę około 185 km. Na miejscu samochód można zaparkować na terenie dawnego folwarku, tuż obok ruin dworu.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
