Powiat kędzierzyńsko-kozielski, gmina Cisek, przysiółek wsi Steblów
(nazwa niemiecka Bitschnitz, w latach 1935-1945 Lindenhöh, Kreis Cosel)
Zabytki w Byczynicy
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego zabytku w Byczynicy. Największą atrakcją turystyczną niewielkiej osady jest kaplica z 1927 roku z obrazem św. Jana Nepomucena.
Miejscowość wzmiankowana w 1531 roku jako Bitzinitza. Wchodziła w skład dominium Steblów. Włości Steblów i Byczynica przez trzy wieki należały do rodziny von Schipp. W 1783 roku miejscowość posiadał landrat von Schipp, znajdowało się w niej 17 gospodarstw kmiecych, 3 gospodarstwa zagrodnicze. Byczynica liczyła 152 mieszkańców. W 1830 roku majątek należał do rotmistrza von Schipp. W Byczynicy wzmiankowano 23 domy, pański pałac, 136 mieszkańców, w tym 2 ewangelików. Częścią wsi był folwark Brzosowa. Po śmierci ojca Pani Agnes Marie Rozalie von Raczek z domu Schipp von Branitz za 110 tyś. Talarów reńskich wykupiła od matki i sześciorga rodzeństwa prawa do włości Steblów oraz Byczynica z folwarkiem Brzosowa. W 1845 roku jako właścicielka dóbr została wymieniona Pani von Raczek. W Byczynicy znajdował się folwark, 23 domy. Osada liczyła 160 katolickich mieszkańców. Częścią wsi był folwark Brzosowa. W nim zaledwie pięć osób mieszkało w dwóch domach. Włości Steblów i Byczynica na przełomie lat 40. i 50. XIX wieku zarządzane były przez Richarda von Schimony-Schimonsky, męża Marii z domu von Raczek, córki Josepha von Raczek i wspomnianej wyżej Agnes z domu Schipp von Branitz. Ostatecznie dobra otrzymał w spadku Guido von Raczek, brat Marii. Nie założył on jednak rodziny i nie pozostawił potomków. Tuż przed śmiercią w 1868 roku z posiadanych włości utworzył dwa fideikomisy – Przyszowice i Steblów. Majorat Steblów obejmujący Byczynicę z folwarkiem Brzosowa przekazał swojemu siostrzeńcowi Arthurowi von Schimony-Schimonsky (ur.1854r., zm.1904r.). W 1894 roku należący do Arthura von Schimony-Schimonskiego majątek Byczynica z folwarkiem Brzosowa liczył 184ha, w tym 179ha pól uprawnych, 3ha łąk, 2ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1904 roku fideikomis Steblów odziedziczył najstarszy syn Arthura, Guido von Schimony-Schimonski. Właściciel Byczynicy zginął pod koniec I wojny światowej (11.10.1918r.) i dobra otrzymał w spadku jego młodszy brat Ulrich von Schimony-Schimonski (ur.1887r., zm.1941r.). W 1930 roku powierzchnia całego majoratu wynosiła 517ha, w tym 442ha pól uprawnych, 17ha łąk, 30ha pastwisk, 9ha lasów i ogrodów, 12ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1937 roku należące do rotmistrza w stanie spoczynku Ulricha von Schimony-Schimonskiego dobra rycerskie Steblów wraz z dobrami rycerskimi Byczynica i folwarkiem Brzozowa liczyły 407,5ha, w tym 328ha pól uprawnych, 11ha łąk, 25,75ha pastwisk, 9,5ha lasów, 23,75ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Na folwarkach hodowano krowy wschodniofryzyjskie, świnie, byki oraz konie oldenburskie. Uprawiano głównie buraki cukrowe, pszenicę i len. Pod koniec drugiej wojny światowej włości dziedziczyli kolejni synowie Ulricha: Alexander (ur.1921r., zm.1944r.), Guido (ur.1922r., zm.1945r.) i Wolfgang (ur.1927r., zm.1995r.). Po 1945 roku dobra przejęło państwo polskie. Folwark w Byczynicy przekazano w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu z Koźla. Funkcjonowała w nim baza eksportowa. Obecnie zabudowania pofolwarczne nie są użytkowane i popadają w ruinę. Część budynków została wyburzona. Na miejscu nie ma śladu po pałacu wzmiankowanym w opisie miejscowości z 1830 roku. Nie zachowały się przekazy ikonograficzne, ani opisy wyglądu rezydencji. Historia budynku pozostaje właściwie nieznana. Nie wiadomo ani kiedy dokładnie powstał, ani kiedy został zburzony.
Byczynica położona jest około 20 kilometrów na południe od Kędzierzyna-Koźla. Folwark znajduje się w południowej części wioski, na wschód od głównej drogi Steblów – Roszowice.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2018r.
