Powiat krapkowicki, gmina Zdzieszowice
(nazwa niemiecka: Zyrowa, w latach 1936-45 Buchenhöh, Kreis Groß Strehlitz)
Pierwszy rezydencja w Żyrowej została wzniesiona w XV lub XVI wieku jako siedziba rodu von Żyrowskich. Wczesnobarokowy pałac jaki dziś możemy podziwiać został zbudowany w latach 1631-44 przez księcia Melchiora Ferdynanda von Gaschin, być może z wykorzystaniem murów wcześniejszej budowli. Pałac w rękach znakomitego rodu von Gaschin pozostał do 1852 roku. W latach 1892 – 1945 pałac był siedzibą jednej z linii rodu von Francken – Sierstorpff. Po 1945 roku w zabytkowych wnętrzach urządzono sanatorium dla dzieci. Niestety stan zabytku ulegał stałemu pogorszeniu i w latach 80-tych XX wieku pałac został opuszczony. Obecnie stanowi własność prywatną jednak nie jest remontowany. Pałac otacza dobrze utrzymany park krajobrazowy, całość otoczona ogrodzeniem, nie ma możliwości zwiedzania, jednak zza płotu bez problemu można obejrzeć zabytek.
Zabytki w Żyrowej
Do rejestru zabytków w Żyrowej wpisano kościół par. p.w. św. Mikołaja, 1300r., 1 poł. XVIII w. (nr rej.: 844/64 z 7.05.1964r.); zespół pałacowy, XVII-XIX w.: pałac (nr rej.: 404/58 z 15.06.1958r., wypis z księgi rejestru), park (nr rej.: 117/85 z 14.02.1985r.) i folwark (nr rej.: 837/64 z 6.05.1964r.); kuźnię z końca XIX w. (nr rej.: 2019/76 z 23.08.1976r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikację publiczną do Żyrowej nie jest najłatwiejszy. Bez problemu można dostać się pociągiem z Gliwic do Zdzieszowic, z przesiadką w Kędzierzynie-Koźlu. Niestety ze Zdzieszowic do Żyrowej jeździ tylko kilka PKS-ów i to w dni robocze. Ewentualnie można sobie zrobić mały spacer, najkrótsza droga z Żyrowej do centrum Zdzieszowic to tylko 3 km. Wybierającym podróż samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 do węzła w Pławniowicach, skąd DK 40 do Sławięcic, dzielnicy Kędzierzyna-Koźla, dalej DK 426 do Zalesia Śląskiego, następnie lokalnymi drogami przez Lichynię, Leśnicę i Zdzieszowice. W jedną stronę niecałe 50 km. Na miejscu samochód można zostawić przy drodze przebiegającej wzdłuż ogrodzenia przypałacowego parku. Będąc w Żyrowej warto podjechać na Górę św. Anny gdzie poza sanktuarium znajduje się amfiteatr skalny ze słynnym pomnikiem Xawerego Dunikowskiego oraz kilka pięknych rezerwatów przyrody, niestety rozdzielonych poprzez fatalne przeprowadzenie autostrady A4 w latach 90-tych XX wieku.
Damian Dąbrowski
Wrzesień 2009 r.
(pełna wersja artykułu w przygotowaniu)
