Powiat nyski, gmina Kamiennik
(nazwa niemiecka: Tscheschdorf, w latach 1936-45 Lärchenhain, Kreis Grottkau)
Rys historyczny i stan obecny:
Brak informacji źródłowych uniemożliwia przedstawienie losów miejscowości. Późnobarokowy dwór w Cieszanowicach został najprawdopodobniej wzniesiony w I połowie XVIII w.. Zabytek murowany z cegły i kamienia, pierwotnie był otynkowany, zbudowany na planie zbliżonym do prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacjowy, do tragicznego pożaru który miał miejsce kilkanaście lat temu nakryty był dachem mansardowym, z zagospodarowanym poddaszem, obecnie przykrywa go wykonany z papy dach dwuspadowy, który można uznać tylko za prowizoryczne i nieskuteczne zabezpieczenie budynku przed opadami deszczu i śniegu. Fasada pięcioosiowa z centralnie umieszczonym głównym wejściem ozdobionym kamiennym portalem. W wyniku pożaru i zaniedbań ostatnich kilkunastu lat elewacje dworu straciły wszystkie cenne detale: gzymsy, nadokienniki, uszate obramienia otworów okiennych, płyciny między oknami, boniowanie narożników budynku. Układ wnętrz przebudowany, wielotraktowy, część pomieszczeń była nakryta sklepieniami żaglastymi na gurtach i sklepieniami kolebkowymi z lunetami, w większości znajdowały się stropy z fasetami. Obecnie budynek jest zabezpieczony przed wejściem i nie można sprawdzić co przetrwało w jego wnętrzach. Dwór wraz z resztą majątku po drugiej wojnie światowej należał między innymi do Kombinatu PGR Nieradowice, po jego upadku stanowił własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a następnie Agencji Nieruchomości Rolnych. W budynku znajdowały się mieszkania pracowników PGR-u, jak wyglądał w latach 60-tych XX w. można zobaczyć w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, t. VII, województwo opolskie, zeszyt 3 powiat grodkowski.
Przed frontem dworu podjazd prowadzący na dziedziniec gospodarczy wokół którego rozłożone budynki dawnego folwarku. Wśród nich wyróżniają się: oficyna z I połowy XIX w. i spichlerz z XVIII lub XIX w. Budynki gospodarcze znajdują się w dużo lepszym stanie zachowania niż sama rezydencja. Do dworu przylega zdewastowany park krajobrazowy o powierzchni 1,9 ha, założony w XIX w. w stylu angielskim. W drzewostanie parku warto odnotować: miłorząb dwuklapowy, buk zwyczajny odmiany purpurowej, grab zwyczajny, dąb szypułkowy i czerwony, lipę drobnolistną i srebrzystą, żywotnik zachodni i daglezję zieloną.
Zespół dworski w Cieszanowicach został kilkukrotnie wpisany do rejestrów zabytków sztuki. 5 maja 1965 r. do rejestru po nr 991/65-A wpisano dwór z oficyną oraz pod nr 991/65-B spichrz i pawilon ogrodowy. Park do rejestru wpisano dwukrotnie, najpierw 09.09.1948 r. (nr 43/48) i ponownie 01.08.1983 r. (nr 72/83).
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Cieszanowic jest praktycznie niemożliwy. W miejscowości zatrzymują się tylko dwa autobusy PKS jadące w godzinach popołudniowych z Nysy do Goworowic i Szklar. Do samej Nysy można bez problemu dojechać pociągiem z Gliwic, z przesiadką w Kędzierzynie – Koźlu lub Opolu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK 46 w stronę Nysy. Z tej ostatniej trasy w miejscowości Pakosławice należy skręcić w prawo i dalej jechać lokalnymi drogami prowadzącymi przez miejscowości: Reńska Wieś, Smolice, Biechów, Jaszów i Kłodobok. Ostatni odcinek podróży jest dosyć uciążliwy, pozwala za to poznać dwory w Jaszowie i Smolicach oraz pałac w Biechowie. Odległość: w jedną stronę około 135 km. Na miejscu samochód można zaparkować przy sklepie znajdującym się naprzeciwko bramy prowadzącej na teren dawnego folwarku.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
