Powiat nyski, gmina Głuchołazy
(nazwa niemiecka: Arnoldsdorf, Kreis Neisse)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza informacja źródłowa o wiosce pochodzi z 1268 r. W XIV wieku miejscowość pojawia się w źródłach jako Arnoldi Villa i Arnoldsdorff, nazwy te pochodzą od imienia pierwszego sołtysa Arnolda. Wieś przez większość swej historii należała do biskupów wrocławskich, którzy dzięki słynnym procesom czarownic zyskali tu złą sławę. W 1830 roku właścicielem majątku był kupiec Peikerta z Nysy. W Jarnołtówku wzmiankowano dwór, 174 domy i 1192 mieszkańców. W 1845 roku posiadłość należała do Pani Josephine Peikert. W wiosce znajdował się dwór i 186 domów. Jarnołtówek liczył 1403 mieszkańców, w tym dwóch ewangelików. W kolejnych dekadach właściciele majątku zmieniali się często. W latach 1856-1858 wzmiankowano hrabinę Eleonore von Strachwitz, z domu von Oppersdorf, w 1861 roku – Pana von Berge, w 1866 roku – Karla von Rother, w 1872 i 1876 roku spadkobierców Karla von Rother (wdowa i dzieci), w 1886 roku – rotmistrza Hansa Joachima von Zieten. W 1912 roku właścicielem dóbr rycerskich Jarnołtówek z folwarkiem Annahof był Paul Dehrmann. Majątek liczył 514ha, w tym 152ha pól uprawnych i łąk, 350ha lasów, 3ha parku, ogrodu i stawów, 7ha dróg i podwórzy gospodarczych. W 1937 roku część posiadłości należała do władz miejskich Prudnika, a funkcję generalnego pełnomocnika pełnił burmistrz dr Pietsch. W latach trzydziestych XX wieku większość dóbr została rozparcelowana.
Dwór
Pierwsza wzmianka o jakiejś budowli obronnej w Jarnołtówku pochodzi z 1339 r. Przypuszczalnie był to niewielki zamek lub strażnica należąca do systemu warowni broniących granice posiadłości biskupów wrocławskich od strony czeskiej. W szesnastym stuleciu w centrum miejscowości wzniesiono dwór obronny otoczony fosą. W drugiej połowie XIX wieku w jego miejscu wybudowano nowy dwór, który przetrwał do naszych czasów.
Obecnie obiekt jest własnością prywatna i nie jest możliwe jego zwiedzanie. Dwór jest otoczony resztkami dawnego parku (2,52ha), a od głównej drogi oddzielony rzeką, dlatego można mu się przyjrzeć tylko z większej odległości.
Klasycystyczna rezydencja zbudowana na planie prostokąta, murowana, dwukondygnacyjna, nakryta dachem czterospadowym. Fasada siedmioosiowa, z częścią środkową podkreśloną czteroosiową wystawką, zamkniętą trójkątnym przyczółkiem. Elewacje rezydencji ozdabiają boniowane narożniki, gzyms między kondygnacjami i obramienia otworów okiennych. W sąsiedztwie dworu zachowana parterowa oficyna i dawna stodoła.
Zabytki w Jarnołtówku
Do rejestru zabytków w Jarnołtówku wpisano kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja Apostoła, 1907r. (nr rej.: A-59/2008 z 29.02.2008r.); zespół dworski, XVI-XIX w. (nr rej.: 933/64 z 3.06.1964r.): dwór, oficyna, park (nr rej.: 83/83 z 15.09.1983r.); młyn wodny, obecnie dom nr 115, pocz. XIX w. (nr rej.: 1669/66 z 23.09.1966r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Jarnołtówka stosunkowo łatwo można dostać się komunikacją publiczną, do miejscowości docierają PKS-y z Prudnika, Głuchołaz i Opola. Mieszkańcom GOP proponuję jechać pociągiem do z Gliwic do Prudnika, z przesiadką w Kędzierzynie-Koźlu, a z Prudnika do Jarnołtówka autobusem. Samochodem polecam dojazd z Gliwic do Krapkowic autostradą A4, a dalej jazdę DK 416 do Głogówka, skąd trzeba wyjechać DK 40 w kierunku Głuchołaz, w miejscowości Łąka Prudnicka należy skręcić w lewo w lokalną drogę, która przez Moszczankę i Pokrzywnicę prowadzi do Jarnołtówka. W jedną stronę około 115 km. Na miejscu można zostawić samochód na parkingu przy sklepie w centrum wioski. W Jarnołtówku jest dobrze rozbudowana baza noclegowa, można z niej skorzystać zwiedzając pałace powiatu nyskiego, polecam również wycieczki piesze i rowerowe w Góry Opawskie.
Damian Dąbrowski
Wrzesień 2009 r.
