Powiat lubliniecki, gmina Koszęcin
(niemiecka nazwa Wiersbie, Kreis Lublinitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o Wierzbiu pojawia się w „Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego", datowanej na przełom XIII i XIV wieku. W 1374 r. Merbot Swentopolconis, syn Stefana z Żyrowej, starosty strzeleckiego, sprzedał Hentzkowi Czamborowi (Tschammer), staroście opolskiemu, wioski Wierzbie i Rusinowice. Kolejna informacja na temat właścicieli Wierzbia pochodzi dopiero z XVIII w. W latach 1742-1760 Ludwik baron von Gotschalkowski był starostą powiatu lublinieckiego. Do barona należały miedzy innymi wioski: Wierzbie, Rusinowice, Kochanowice i Sadowa. Ludwik von Gotschalkowski nie miał męskiego potomka. Istniejący w Wierzbiu pałac powstał w XVII w. Obiekt na przestrzeni wieków był wielokrotnie przekształcany, jego barokowy wygląd być może wiąże się z przebudową dokonaną przez wspomnianego starostę lublinieckiego. Obecnie odrestaurowany pałac w Wierzbiu stanowi własność prywatną. Teren otoczony ogrodzeniem, obowiązuje zakaz wstępu. Wokół pałacu zachowany niewielki park.
Pałac
Barokowy pałac murowany z kamienia, potynkowany, zbudowany na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, z mieszkalnym poddaszem, nakryty wysokim czterospadowym dachem z nowszymi lukarnami. Budynek przebudowywany w XVIII w., w latach 1927 i 1977 oraz przed 2009 r. Elewacje o nieregularnym rytmie okien, fasada ośmioosiowa, z centralnie umieszczonym wejściem z barokowym portalem flankowanym pilastrami. Ponad wejściem z kalenicy dachu wyrasta kwadratowa wieża, przechodząca wyżej w ośmiobok. W elewacji ogrodowej nowsza weranda. Po przeprowadzonym niedawno remoncie elewacje o uproszczonych podziałach, z oknami w prostokątnych obramieniach z gzymsami. Układ wnętrz dwutraktowy, częściowo przekształcony, z sienią i klatką schodową na osi. Pomieszczenia przyziemia przykryte sklepieniami krzyżowo-kolebkowymi i kolebkowymi spłaszczonymi. Na pierwszym piętrze za wyjątkiem korytarza o sklepieniu krzyżowo-kolebkowym, stropy płaskie.
Informacje praktyczne i dojazd:
Niestety nie znalazłem możliwości dojazdu komunikacją publiczną do Wierzbia. Ewentualnie można dojechać pociągiem do Lublińca (stacja na trasie Katowice – Tarnowskie Góry – Kluczbork), skąd kursują autobusy PKS do Koszęcina i Boronowa przez Sadów i Mochałę. Proponuję wysiąść w miejscowości Sadów, skąd trzeba podejść około 2 km do Wierzbia. Planującym wyjazd samochodem polecam trasę: z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, następnie DK 11 do Tworogu, gdzie najlepiej skręcić w prawo w DK 907 prowadzącą do Koszęcina. Z Koszęcina DK 906 do Lublińca prowadzi przez Wierzbie. W miejscowości należy skręcić w lewo w ul. Zamkową. Adres pałacu: ul. Zamkowa 10. Odległość: w jedną stronę niecałe 60 km. Na miejscu samochód trzeba zostawić na poboczu drogi.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2009 r.
