Powiat górowski, gmina Jemielno

(nazwa niemiecka Dahsau, Kreis Wohlau, od 1932 roku Kreis Guhrau)

 

 

Zabytki w Daszowie

Do rejestru zabytków w Daszowie wpisano pałac (nr 39), z lat 1547-63, 1729-35, 1898-1906, nr rej.: A/3720/771 z 5.10.1960r. Ponadto w ewidencji zabytków umieszczono kolejne obiekty wchodzące w skład zespołu pałacowego: bramę wjazdową, oficynę pałacową (nr 38), rządcówkę, budynek mieszkalno-gospodarczy (dawne mieszkania dla służby, pralnia i zabudowania inwentarskie), spichlerz, oborę (obecnie dom mieszkalny i budynek inwentarski), stodołę, kolejną oborę i park pałacowy.

 

Daszów wymieniono po raz pierwszy w dokumencie z 1309 roku, na mocy którego dziesięcina z wioski miała trafiać do kanonii głogowskiej. Miejscowość wzmiankowano także w 1361 roku jako Dasow. W XVI wieku Daszów należał do rodu Lassote. W 1563 roku od Heinricha Lassote dobra w Daszowie nabył Oswald von Tschammer. W rękach potomków Oswalda miejscowość pozostała do 1784 roku, kiedy to przedstawicielowi rodziny von Lieres sprzedał ją Georg Caspar von Tschammer. W 1793 roku od rodu von Lieres majątek odkupiła rodzina von Adelstein.  Według opisu miejscowości z  1830 roku dobra rycerskie w Daszowie należały do spadkobierców Pani von Adelstein. W miejscowości wzmiankowano pałac i folwark. Opis zawiera błąd. Rok wcześniej posiadłość od dziedziców Pani von Adelstein za 40250 talarów reńskich nabył ekonom Carl Ludwig Ferdinand Friedel. Z opisu wioski z 1845 roku wynika, że znajdował się w niej pałac i folwark. W rękach rodziny Friedel majątek pozostawał przez kilkadziesiąt lat. W 1872 roku w Daszowie w dalszym ciągu wzmiankowano Carla Ludwiga Ferdinanda Friedla. W 1886 roku posiadłość należała do spadkobierców Maxa Friedla, od których odkupił ją królewski konsul hiszpański Helm. W 1894 roku majątek o powierzchni 565ha należał nadal do W. Helma. Kolejnym właścicielem dóbr był w latach 1898-1906 Gerhard Kiehn. W 1906 roku majątek nabył Harald Graf von Saurma, Freiherr von und zu der Jeltsch. W 1912 roku dobra rycerskie liczące 565ha (z tego 12,5ha stawów, 7ha gospodarstwa i innych użytków) należały do Haralda Grafa von Saurma, Freiherra von und zu der Jeltsch, właściciela fideikomisu, zamieszkałego w pałacu w Daszowie (auf Schloss Dahsau). W 1926 roku właścicielką włości była wdowa Pani Hedwiga hrabina von Saurma-Jeltsch z domu hrabianka von Schaffgotsch. Jako generalnego pełnomocnika do spraw majątku wzmiankowano Manfreda hrabiego von Saurma-Jeltsch, mieszkającego w pałacu w Daszowie. Wdowa Pani Hedwig hrabina von Saurma-Jeltsch posiadała włości przynajmniej do 1930 roku. Następnie przed 1937 rokiem majątek przejęło Śląskie Towarzystwo Ziemskie z Wrocławia – Schlesische Landgesellschaft Breslau. W 1937 roku powierzchnia dóbr należących do Towarzystwa wynosiła 480ha, w tym m.in. 8ha parku i ogrodu oraz 8ha dróg i podwórzy gospodarczych. Po drugiej wojnie światowej majątek przejęło państwo polskie. Pałac już nieco zaniedbany przed 1945 rokiem trafił pod zarząd Kuratorium Okręgu Szkolnego Wrocław. W części dawnej rezydencji już w 1946 roku urządzono szkołę. Reszta budynku pozostała niezagospodarowana co fatalnie odbiło się na stanie całości pałacu. Już w 1959 roku jego stan zachowania określano tylko na 70%. Sześć lat później na parterze budynku nadal działała szkoła, a następne kondygnacje były już zdemolowane. W 1977 roku nieużytkowany, lecz zadaszony zabytek należał do Urzędu Gminy Jemielno. Do 1991 roku miały miejsce kolejne dewastacje. Na początku XXI wieku zawalił się dach i pałac ostatecznie popadł w ruinę Obecnie trudno określić jaka jest sytuacja własnościowa obiektu. Zrujnowane wnętrza pałacu nie są zabezpieczone przed wejściem, teren wokół budynku nie został ogrodzony.   

 

Pałac w Daszowie na przedwojennych fotografiach

 

Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5331701,foto.html?idEntity=549625 (dostęp: 5.03.2016r.)

 

Źródło: Weber Robert, Schlesische Schlösser., tom 3, Drezno 1909, s. 4.

 

Źródło: Weber Robert, Schlesische Schlösser., tom 3, Drezno 1909, tablica nr 12.

 

Pierwotny renesansowy dwór ufundowała rodzina von Tschammer na początku XVII wieku. Rezydencja została przebudowana stylu barokowym w latach 1727-1729 przez Georga Ernsta von Tschammera. Kolejne prace budowlane prowadzono w pałacu w dziewiętnastym stuleciu. Budynek murowany, potynkowany, dwuskrzydłowy, założony na planie litery „L”, dwu- i trzykondygnacyjny, nakryty był dachami dwuspadowymi z powiekami. Wejście główne umieszczono od wschodu, w parterowym ryzalicie z kolumnowym portalem i szczytem z pilastrami i spływami. Elewacje pałacu dzieliły pilastry. Okna posiadały ozdobne obramowania. Część pomieszczeń nakrywały sklepienia krzyżowe. W większości sal znajdowały się płaskie stropy z dekoracją fasetową. Obecnie większość stropów jest zawalona. Tak naprawdę można poruszać się tylko po parterze zrujnowanego zabytku.

Na zachód od pałacu znajduje się dawny dziedziniec folwarczny, otoczony przez zabudowania gospodarcze. Na wschód od rezydencji położony jest rozległy staw. Od północy i wschodu do zabudowań przylega park.

Daszów znajduje się około 20 kilometrów na południe od Góry. Z miasta powiatowego najlepiej wyjechać DK323 na południowy-zachód. Za miejscowością Stara Góra z tej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Daszowa przez Ryczeń, Zawiszów i Psary. Zespół pałacowo-folwarczny znajduje się w centrum Daszowa, na lewo (na zachód) od głównej ulicy. Samochód można zaparkować przy bocznej drodze prowadzącej na teren dawnego folwarku, w bezpośrednim sąsiedztwie ruin pałacu.  

 

Damian Dąbrowski,

Marzec 2016r.

 

 

Joomla templates by a4joomla