Powiat górowski, gmina Niechlów
(nazwa niemiecka Globitschen, Kreis Guhrau)
Zabytki w Głobicach
Do rejestru zabytków w Głobicach został wpisany budynek gospodarczy na folwarku (nr rej.: A/3726/1315 z 22.06.1992r.). Jest to bardzo duży, interesujący obiekt, w którym mieścił się spichlerz, kuźnia oraz magazyn. Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. dawny cmentarz ewangelicki, zespół folwarczny, park podworski, dom mieszkalny pracowników folwarku.
Miejscowość składała się z dwóch majątków: Górne i Dolne Głobice. W 1681 roku dobra należały do Georga barona von Stosch. W XVIII wieku były własnością rodziny von Koschenbar. W 1787 roku w Głobicach wzmiankowano pałac, 2 pańskie folwarki, 22 zagrodników, 6 chałupników, 1 wiatrak, 2 domy gminne oraz 195 mieszkańców. Wieś posiadał starosta von Massow. Carl Ludwig Ewald von Massow (ur. 1748 r., zm. 1808 r.), przedstawiciel lokalnej elity władzy, m.in. w latach 1781-1806 starosta powiatu górowskiego, musiał zostać właściciele Głobic znacznie wcześniej. W tutejszym majątku w 1779 roku na świat przyszedł jego syn Friedricha von Massow. Z małżeństwa z krewniaczką Friederike Wilhelmine z domu von Massow (ur. 1759 r., zm. 1831 r.) doczekał się w sumie czwórki dzieci. Po śmierci Carla Ludwiga w 1808 roku majątkiem zarządzała wdowa. W 1819 roku sprzedała dobra rycerskie Górne i Dolne Głobice. Według opisu wioski z 1830 roku posiadłość należała do hrabiegp von Königsdorfa. W Głobicach znajdowało się 46 domów, 2 folwarki, ewangelicka i katolicka szkoła, browar, gorzelnia, wiatrak, leśniczówka oraz cegielnia. Miejscowość liczyła 262 mieszkańców, w tym 21 katolików. W 1845 roku w Głobicach wzmiankowano 46 domów, 2 folwarki, 253 mieszkańców, w tym 4 katolików, ewangelicką szkołę, hodowlę 1000 owiec merynosów, wiatrak, browar, gorzelnię, leśniczówkę, cegielnię oraz kuźnię. Właścicielami majątku byli spadkobiercy hrabiego von Königsdorfa. Przed 1856 roku posiadłość z ich rąk wykupił Fedor Karl Ferdinand Reinhold von Massow (ur. 1823 r., zm. 1873 r. w Zgorzelcu), wnuk starosty Carla Ludwiga. Być może uczynił to z sentymentu do rodzinnej historii. W 1849 r. ożenił się z Pauline z domu Beyer (ur. 1828 r., zm. 1866 r. w Zgorzelcu). W księgach adresowych w Głobicach wymieniano go do 1861 roku. Jego żona zmarła pięć lat później w Zgorzelcu, dokąd się zapewne wyprowadzili. Posiadłość w Głobicach zakupił von Stockhausen, wzmiankowany w 1866 roku. W latach 1872-1876 dobra należały do Carla Ottona Alexandra Meisla. W 1877 roku włości nabył Julius Schunck, kupiec z Lipska. Folwark i 404ha gruntów dzierżawił Lieberrkühn. W 1894 roku majątek porucznika w stanie spoczynku dr Juliusa Schuncka liczył 404ha, w tym 250ha pól uprawnych, 101ha łąk, 10ha pastwisk, 19ha lasu, 14ha wody, 10ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Przed 1898 rokiem dobra otrzymał w spadku porucznik w stanie spoczynku dr Philipp Schunck. W jego rękach pozostały przynajmniej do 1909 roku. W latach 1912-1917 Głobice wchodziły w skład fideikomisu Wyszanów i należały do rotmistrza Alfreda von Gilka-Bötzow (ur. 1876 r., zm. 1933 r.). Przed 1921 rokiem posiadłość odkupił Gotthard Hoffmann, wzmiankowany w niej do 1931 roku. Powierzchnia dóbr wynosiła 470ha, w tym 200ha pól uprawnych, 200ha łąk, 7,8ha stawów, 40,6ha lasu, 4ha ogrodu, 17,6ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Inspektorem był Manfred Hoffmann. Majątek ciekawie zagospodarowano, zwraca uwagę wysoki udział łąk. Na folwarku hodowano świnie, owce, ale przede wszystkim bydło rasy holenderskiej. Zysk przynosiła sprzedaż mleka przeznaczonego do produkcji masła. Przed 1937 rokiem majątek został wykupiony przez Śląską Spółkę Ziemską i rozparcelowany.
Pałac w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/759767,foto.html?idEntity=5712899 (dostęp: 10.08.2024r.)
Źródło: https://polska-org.pl/827854,foto.html?idEntity=5712899 (dostęp: 10.08.2024r.)
Rezydencja w Głobicach istniała już w XVIII wieku. W 1779 roku urodził się w niej Friedrich von Massow. Pałac w XIX wieku przekształcono w stylu neobarokowym. Był to budynek murowany, podpiwniczony, założony na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem czterospadowym z lukarnami. W centralnej części fasady znajdował się ganek z głównym wejściem poprzedzonym schodami. Tą część pałacu akcentował ryzalit zwieńczony półkolistym przyczółkiem. Elewacje pałacu posiadały podziały ramowe wykonane za pomocą gzymsów oraz boniowanych lizen. Bogactwo zdobień uzupełniały opaski z kluczem wokół okien, płyciny międzyokienne z festonami i girlandami. Po 1945 roku majątek przejęło państwo polskie. Na folwarku urządzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, które przez wiele lat funkcjonowało jako Zakład Rolny Głobice, należący do PGR Kietlów. Pałac przetrwał II wojnę światową, ale już od lat 40. XX wieku systematycznie był rozbierany na materiał budowlany. Nie wykorzystanie pałacu do celów mieszkalnych dla pracowników zakładu miało swoje konsekwencje. Po pierwsze zniszczono zabytek, po drugie brakowało mieszkań we wsi. Dokonano więc przebudów i adaptacji do nowych celów niektórych budynków pofolwarcznych, m.in. zmieniając stodołę w dom mieszkalny. Ruinę pałacu prawdopodobnie zburzono dopiero w latach 70. XX wieku, a teren splantowano. Dziś przy folwarku próżno szukać rezydencji. Przy drodze, w miejscu gdzie stał pałac jest jednak niewielkie wzniesienie, być może skrywa ono niedostępne piwnice. W ostatnich latach niszczeją również zabudowania gospodarcze, m.in. budynek wpisany do rejestru zabytków ma dziurę w dachu, co kiepsko wróży mu na przyszłość. Z majątku pozostał też dawny park, niestety częściowo przetrzebiony, częściowo zarośnięty podszytem i samosiewem. W dawnym parku pojedyncze okazy starodrzewu oraz wyschnięty staw. Pierwotny układ założenia kompletnie nieczytelny. Zespół folwarczny otacza częściowo zachowane murowane ogrodzenie.
Głobice położone są około 22 kilometry na zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW323 do Luboszyc i dalej DW330 do Bełcza Wielkiego, skąd do Głobic prowadzi lokalna droga. Zespół dworski z parkiem znajdują się przy głównej drodze, w północnej części Głobic. Przybliżona lokalizacja nieistniejącego pałacu:
51.64380768532792, 16.34401750307304
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2024r.
