Powiat górowski, gmina Niechlów
(nazwa niemiecka Nahrten, Kreis Guhrau)
Zabytki w Naratowie
Do rejestru zabytków w Naratowie zostały wpisane: zespół dworsko-folwarczny (nr rej.: A/3716//1238 z 3.12.1991r.), dwór, nr 65 (nr rej.: A/3727/254 z 23.04.1951r.), park podworski, spichlerz - obecnie magazyn, obora (wszystkie budynki nr rej.: A/3716/1238 z 3.12.1991r.). Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół dworca kolejowego oraz cmentarz katolicki.
Miejscowość wzmiankowano w 1310 roku jako Narathow, w 1463 roku jako Narthen. W 1791 roku w Naratowie znajdował się pański pałac, 2 folwarki, szkoła, 10 gospodarstw kmieci, 10 wolnych zagrodników, 14 zagrodników omłockowych, 4 chałupników, 3 młyny, 17 innych zabudowań. W sumie wieś liczyła 60 domów i 349 mieszkańców. Właścicielem majątku był baron von Buddenbrock. W 1830 roku włości należały do spadkobierców pułkownika von Tritschlera. W opisie Naratowa wymieniono 67 domów, 2 folwarki, 390 mieszkańców, w tym 153 katolików, ewangelicką szkołę, browar, dwie gorzelnie, cztery wiatraki. W 1845 roku dobra posiadał kapitan w stanie spoczynku von Bültzingslöwen. W miejscowości wzmiankowano 69 domów, 2 folwarki, 395 mieszkańców, w tym 167 katolików, ewangelicką szkołę, 3 wiatraki, browar, gorzelnię, 3 rzemieślników, 4 kupców, hodowlę 800 owiec merynosów oraz 247 sztuk bydła. Major i starszy ziemski von Bültzingslöwen zmarł około 1872 roku. Przed 1876 rokiem majątek odziedziczył kapitan w stanie spoczynku Karl von Bültzingslöwen. W jego rękach posiadłość pozostała przynajmniej do 1886 roku. W 1888 roku włości z folwarkiem dolnym nabył Paul Rieger. Powierzchnia dóbr wynosiła 396ha, w tym 330ha pól uprawnych, 31ha łąk, 28ha lasów, 1ha stawów, 6ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1930 roku dobra rycerskie z folwarkiem Niederhof pozostawały własnością starszego ziemskiego Paula Riegera oraz Pani Clary von Meyer zu Knonow z domu Rieger. Majątek liczył 400ha, w tym 348ha pól uprawnych, 14ha łąk, 6ha pastwisk, 13,5ha lasu, 2,5ha stawów, 2ha parku, 1,5ha ogrodu, 12,5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1937 roku Pani Clara von Meyer zu Knonow była już jedyną posiadaczką majątku. Poza majątkiem w Naratowie należały do niej udziały w cukrowni i mleczarni w Górze. Na folwarku prowadzono uznaną hodowlę zarodową niemieckiej świni szlachetnej. W jej rezultacie uzyskiwano spore dochody ze sprzedaży kiernozów, macior i prosiąt.
Dwór w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/868838,foto.html?idEntity=511632 (dostęp: 27.05.2023r.)
Barokowy dwór z drugiej połowy XVII wieku, wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, m.in. w 1735 i około 1900 roku. Rezydencja dwuskrzydłowa, podpiwniczona, parterowa, nakryta dachem mansardowym z lukarnami, z sygnaturką na kalenicy. Od południa dostawiona kwadratowa, czterokondygnacyjna wieża. Główne wejście umieszczone w piętrowym, płaskim ryzalicie. Ryzalit o podziałach pilastrowych, zwieńczony naczółkiem. Elewacje skromnie dekorowane, z wydatnym gzymsem wieńczącym i opaskami z kluczem wokół części okien. Do dworu przylegają pozostałości pierwotnej fosy, wokół rozciąga się park krajobrazowy.
Po drugiej wojnie światowej majątek przekazano Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu Naratów. W 1959 roku dwór był nieco uszkodzony. W 1965 roku przeprowadzono remont zabytku wraz z adaptacją na cele mieszkaniowe. Odtąd przez kilkadziesiąt lat dwór mieścił mieszkania i biura gospodarstwa rolnego. Ostatni większy remont budynku miał miejsce w 1988 roku. Po upadku PGR-u majątek należał do kolejnych państwowych agencji rolnych i oddawany był w dzierżawę.
Naratów położone jest około 12 kilometrów na zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW324 do miejscowości Wroniniec i dalej DW305 w kierunku Wschowy. Ta ostatnia trasa prowadzi przez Naratów. Zespół dworsko-folwarczny położony jest w południowej części Naratowa, w pobliżu wspomnianej DW305.
Dokładna lokalizacja dworu:
51.68763030553303, 16.43333792554555
Damian Dąbrowski,
Maj 2022r.
