Powiat kłodzki, gmina Międzylesie
(nazwa niemiecka: Rosenthal, Kreis Habelschwerdt)
Początki miejscowości sięgają XIII wieku. Na przełomie XIII i XIV w. Różanka była własnością zakonu cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Kościół w miejscowości wzmiankowano po raz pierwszy w 1360r. W tym czasie majątek w Różance wraz z resztą dóbr związanych z zamkiem Szczerba należał do rodziny von Glaubitz. Na przestrzeni kolejnych wieków właścicielami majątku w Różance pozostawali posiadacze dóbr międzyleskich, przedstawiciele rodzin von Tschirnhaus i von Althann. W miejscowości znajdowały się również mniejsze dobra ziemskie, w tym jedne będące własnością wolnych sołtysów. W 1803r. główną posiadłość w Różance nabył hrabia Anton Alexander von Magnis. Od 1840r. majątek ten należał do księżnej Marianny Orańskiej. W rękach jej potomków pozostał do końca drugiej wojny światowej.
Dwór
Pochodzący z XVII wieku dwór w Różance był siedzibą zarządców klucza dóbr związanych z zamkiem „Szczerba”. Budynek nie został zniszczony w czasie drugiej wojny światowej. W czasach Polski Ludowej brak gospodarza doprowadził zabytek do ruiny. Obecnie z dworu pozostały właściwie jedynie mury obwodowe. Obiekt nie jest zabezpieczony przed wejściem, trudno określić jego stan własnościowy.
W Różance znajdował się jeszcze jeden dwór, będący własnością wolnych sołtysów. Został wzniesiony w 1762r., w centralnej części wsi, w pobliżu kościoła parafialnego. Obecnie na terenie folwarku związanego z tym dworem działa ośrodek wczasowy „Regle”.
Zabytki w Różance
Do rejestru zabytków w Różance wpisano kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP (decyzja p.w. Wszystkich Świętych, z 28.06.1961r., nr rej.: 882); plebanię i budynek gospodarczy (9.06.2006r., nr rej.: A-790); dwór, obecnie dom nr 114 (25.05.1972r., nr rej.: 2034); dom nr 11, obecnie nr 52 (25.05.1972r., nr rej.: 2035); dom nr 13 (25.05.1972r., nr rej.: 584/2039); dom nr 95, obecnie nr 18 (25.05.1972r., nr rej.: 2036); dom nr 111, obecnie nr 6 (25.05.1972r., nr rej.: 2037); dom, bez podanego numeru (25.05.1972r., nr rej.: 583/2038).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Różanki jest mało realny. W miejscowości zatrzymują się kursujące raz dziennie autobusy PKS z Bystrzycy Kłodzkiej i Długopola Górnego. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK46 przez Nysę do Kłodzka. Z Kłodzka najlepiej wyjechać DK33 w stronę Boboszowa. W miejscowości Domaszków z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Różanki. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 215km. Ruiny dworu znajdują się zaraz na początku miejscowości, przy skrzyżowaniu z drogą do Gniewoszowa. Na miejscu może być problem z zaparkowaniem samochodu. W centralnej części Różanki samochód można zostawić przy kościele parafialnym. Ośrodek „Regle” dostępny jest przede wszystkim dla gości, ale nawet z zza ogrodzenia można przekonać się, że w miejscu dworu sołtysiego stoi współczesny budynek. Co ciekawe na stronie ośrodka (http://www.regle.com.pl/) można przeczytać, iż mieści się w „dawnych zabudowaniach klasztornych i gospodarskich zakonu żeńskiego wzniesiony w latach 1756-1815”. Być może dwór sołtysów został przejęty przez jakiś zakon. Niestety autor tych wiadomości nie podał nawet nazwy zakonu. Ze względu na brak dostępu do źródeł trudno je zweryfikować. Jedno jest pewne na przedwojennych mapach niemieckich miejsce to oznaczano nazwą „Gut” typową dla folwarków.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2012 r.
