Brunów

Powiat lwówecki, gmina Lwówek Śląski

(nazwa niemiecka: Braunau, Kreis Löwenberg)

Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości pochodzi z 1351 r. W XV w. majątek w Brunowie należał do rodziny von Zedlitz. Prawdopodobnie za jej rządów w wiosce został zbudowany dwór obronny. W latach 1740-1750 właścicielem dóbr w Brunowie był hrabia Bernhard von Schmettau, który w miejscu starszej rezydencji wzniósł barokowy pałac. Następnie posiadłość należała do hrabiego von Sonnenburg (lata 1750-1786), rodu von Hochberg (1786 r.), Christopha von Schweinitz (od 1787 r.). W 1787 r. rezydencję w Brunowie zniszczył pożar, Christopha von Schweinitz odbudował ją w ciągu następnych dwóch lat. Kolejnym właścicielem majątku był generał von Senden, który otrzymał posiadłość jako posag żony, z domu von Schweinitz. W 1838 r. dobra w Brunowie kupił Georg von Cottenet. W rękach jego rodziny pozostały prawie przez następne sto lat. Według książki adresowej z 1886 r. majątek o powierzchni 148 ha należał do dr Georga von Cotteneta. W 1905 (149 ha) i 1912 r. (193 ha) jako właścicielka posiadłości wymieniona została Pani Anna von Cottenet. W 1921 r. dobra liczące 193 ha należały już do Georga von Cottenet. Na początku lat trzydziestych XX w. majątki rodziny von Cottenet zostały przejęte przez władze III Rzeszy. W rezydencji w Brunowie urządzono w tym czasie szkołę sportową organizacji Hitlerjugend. W końcowej fazie wojny w budynku szkolono także jednostki Volkssturmu. Drugą wojnę światową pałac w Brunowie przetrwał nieuszkodzony. W pierwszych latach Polski Ludowej budynek nie był użytkowany i jego wyposażenie zostało rozkradzione. Następnie w zabytku urządzono ośrodek kolonijno-wczasowy dla Rejonu Dróg Publicznych. W czasach późniejszych ośrodkiem zarządzały Polskie Koleje Państwowe. Od kilku lat rezydencja jest własnością prywatną. W odnowionym pałacu i zabudowaniach gospodarczych dawnego folwarku funkcjonują hotel i restauracja.

Pałac

Barokowy pałac z XVIII w., przekształcony w stylu klasycystycznym około 1901 roku dla rodziny von Cottenet, przebudowywany w drugiej połowie XX w. i odnawiany w ostatnich latach. Budynek murowany z cegły, potynkowany, składa się z korpusu wzniesionego na planie prostokąta i późniejszych dobudówek. W narożniku pd. - zach. kwadratowa wieża, w wyższych partiach przechodząca w ośmioboczną. Dachy czterospadowe z naczółkami. Fasada siedmioosiowa z centralnym trzyosiowym ryzalitem zamkniętym trójkątnym przyczółkiem z kartuszem herbowym rodziny von Cottenet. Elewacje zachowały ozdobne detale architektoniczne: podziały ramowe za pomocą gzymsów, pilastrów w wielkim porządku i lizen, wykusze, tarasy, boniowane przyziemie, neobarokowy portal głównego wejścia, obramowania otworów okiennych. Układ wnętrz dwu- i trzytraktowy, z centralną sienią i owalną klatką schodową.

Pałac skierowany jest fasadą w stronę dziedzińca wokół którego zbudowano oficynę i budynki gospodarcze. Do rezydencji przylega park krajobrazowy.

Zabytki w Brunowie

Do rejestru zabytków w Brunowie wpisano zespół pałacowy (14.01.1977 r., nr rej.: 486/J i 487/J): pałac, oficyna, kaplica, stajnia i park.

Informacje praktyczne i dojazd

Dojazd komunikacją publiczną do Brunowa zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Bolesławca, Jeleniej Góry i Lwówka Śląskiego. Podróż z Górnego Śląska do Brunowa najlepiej zaplanować z przesiadką w Jeleniej Górze. Osobom wybierającym dojazd własnym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Zgorzelca do węzła Okmiany, następnie DK 4 do Bolesławca i DK 297 w stronę Lwówka Śląskiego. Brunów leży przy tej ostatniej trasie, w miejscowości należy skręcić w lewo, w boczną ulicę prowadzącą do pałacu. Odległość: w jedną stronę około 285 km. Na miejscu znajduje się parking, na którym można zostawić samochód.

Damian Dąbrowski,

Czerwiec 2011 r.; aktualizacja zdjęć kwiecień 2016r.