Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica
(nazwa niemiecka Massel, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Masłowie
Do rejestru zabytków w Masłowie wpisano kościół ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki p.w. Trójcy Świętej, 1592r., 1710r., nr rej.: 1717 z 20.06.1966r.
Ponadto w ewidencji zabytków odnotowano: kaplicę grobową, dawny cmentarz parafialny, park pałacowy, plebanię (obecnie klub rolnika, budynek nr 5), dom mieszkalny nr 13, szkołę.
Początkowo Masłów wchodził w skład domeny książąt oleśnickich. Pierwszym prywatnym właścicielem wioski został w 1471 roku Georg von Falkenhayn. W kolejnych stulecia dobra rycerskie w Masłowie należały m.in. do rodów: von Seidlitz, von Kittlitz, von Dohna, von Kreckwitz. W 1785 roku w Masłowie znajdowała się pańska siedziba oraz dwa folwarki. W 1830 roku właścicielem majątku był baron von Kloch. W 1845 roku włości pozostawały w rękach jego spadkobierców. W tym czasie w Masłowie wzmiankowano 59 domostw, ewangelicki kościół parafialny i szkołę, młyn wodny, wiatrak, browar i gorzelnię. Na folwarku hodowano m.in. 750 owiec merynosów. W latach 1856–1858 dobra należały do Hugona hrabiego von Reichenbach-Goschütz, a następnie hrabianki von Bethusy. W 1869 roku Friedrich Adam Jaroslaw baron von Rothkirch odkupił od hrabianki von Bethusy dobra rycerskie w Masłowie. Następnie posiadłość należała do jego spadkobierców, w tym wnuka Curta barona von Rothkirch und Panthen (zmarł po 1926 roku). Przed 1930 rokiem właścicielką dóbr została Oliwia Louise von Rothkirch und Panthen. Jej opiekunem i generalnym pełnomocnikiem był Curt Wilhelm von Rothkirch und Panthen. Przed 1937 rokiem dobra przeszły w ręce małoletniego Thilo von Rothkirch und Panthen. W jego imieniu rządy sprawował wspomniany wyżej krewniak baron Curt Wilhelm. W 1937 roku włości w Masłowie liczyły 344 ha, w tym 191 ha pól uprawnych, 50 ha łąk, 1 ha parku, 2 ha ogrodu, 37 ha lasów, 53 ha łoziny, 10 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po 1945 roku majątek rodu von Rothkirch und Panthen przejęło państwo polskie. Zarząd nad rezydencją i folwarkiem przekazano Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu.
Barokowa rezydencja w Masłowie została wybudowana w latach 1706–1708, na zlecenie Friedricha von Kreckwitz i jego małżonki Ursuli Heleny, z domu von Diebitsch. Pałac przebudowano w XIX wieku w stylu klasycystycznym i w tej formie przetrwał do 1945 roku. W czasie działań wojennych siedziba szlachecka została nieznacznie uszkodzona. Pod rządami Państwowego Gospodarstwa Rolnego podejmowano pewne próby remontu zabytku, który był jednak również niszczony i rozkradany. Ostatecznie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku z pomocą wojska został on zburzony. Do dziś śladem po majątku w Masłowie są rozległe zabudowania gospodarcze i mieszkalne z siedzibą zarządcy folwarku. Większość budynków jest użytkowana, część wydaje się opuszczona (np. dawna wozownia). Na północ od folwarku rozciąga się kilkuhektarowy zaniedbany park, o przeważnie rodzimym liściastym drzewostanie. W parku gruzowisko, skrywające być może zasypane piwnice pałacu. Na południowym krańcu parku pozostałości bramy wjazdowej.
Pałac na przedwojennych widokówkach
Źródło: https://polska-org.pl/831387,foto.html?idEntity=5670943 (dostęp: 20.01.2020r.)
Źródło: https://polska-org.pl/7142869,foto.html?idEntity=5670943 (dostęp: 20.01.2020r.)
Wnętrza rezydencji na początku XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/904626,foto.html?idEntity=5670943 (dostęp: 20.01.2020r.)
Masłów na zdjęciach Damiana Marcińczaka.
Serdecznie dziękuję Damianowi Marcińczakowi za przesłanie jego fotografii oraz zgodę na ich publikację.
Masłów położony jest około sześciu kilometrów na północny-wschód od Trzebnicy. Nieco na zachód od wioski przebiega droga krajowa nr 15 łącząca Trzebnicę z Ostródą. Z miejscowości Ligota położonej przy tej trasie prowadzi do Masłowa droga lokalna. Zespół pałacowo-folwarczny znajduje się w północno-wschodniej części Masłowa, na północ od kościoła parafialnego.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2020r.
Masłów w czerwcu 2019r.
