Powiat trzebnicki, gmina Oborniki Śląskie
(nazwa niemiecka: Kunzendorf, Kreis Trebnitz)
Miejscowość wzmiankowana w 1288 roku pod nazwą Chunzendorf. W 1845 roku właścicielem majątku w Golędzinowie był Ober-Amtman Rudolph Materne. W rękach Rudolph Materne posiadłość pozostała przynajmniej do 1861roku. W 1866 roku dobra należały do Ebsteina i Hechta. W 1872r. jedynym ich właścicielem był już Wilhelm Ebstein. Następnie przed 1876 rokiem majątek przeszedł na własność porucznika Eduarda Gabriela. W 1886r. rotmistrz Eduard Gabriel w dalszym ciągu był właścicielem dóbr. Liczyły one 195ha, w tym 142ha pól uprawnych, 24ha łąk, 25ha lasów, 4ha dróg i podwórzy gospodarczych. Około 1894 roku majątek nabył kapitan Franz Mottau z Berlina. W jego imieniu gospodarstwem o powierzchni 202ha - w tym 145,5ha pól uprawnych, 34ha łąk, 16,5ha lasów, 6ha dróg i podwórzy gospodarczych – zarządzał inspektor Katterwe. Kolejnymi właścicielami dóbr rycerskich w Golędzinowie byli: porucznik Max Findeisen (1902, 1909r.), Willy Göttling (1912, 1917r.), Cäsar Sachs (1921r.). Od 1925r. majątek należał do Fritza Kolbe i Pani Käthe Kolbe, wzmiankowanych również w księgach adresowych z lat 1926-1937. Prawdopodobnie w ich rękach pozostał do końca drugiej wojny światowej. W 1937 roku posiadłość liczyła 192ha, w tym 141ha pól uprawnych, 15ha łąk, 15ha pastwisk, 0,5ha stawów, 15ha lasów, 5,5ha parku, ogrodu, dróg i podwórzy gospodarczych. Dwór nie został zniszczony w czasie drugiej wojny światowej. Majątek w 1945 roku przejęło państwo polskie. Folwark został przekazany w zarząd spółdzielni rolniczej. W dawnej rezydencji znajdowały się biura spółdzielni. W budynku funkcjonowała również szkoła rolnicza. Spółdzielnia działała do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. W 2008 roku dwór był już własnością prywatną. Teren wokół ogrodzony, budynek można zobaczyć z zewnątrz z pewnej odległości. Zdewastowana rezydencja jest zabezpieczona przed wejściem.
Dwór
Siedziba w Golędzinowie w ewidencji zabytków określana została jako pałac, biorąc pod uwagę skalę i architekturę budynku wydaje się, że określenie go jako dwór jest bardziej adekwatne. Budynek o cechach klasycystycznych powstał zapewne w pierwszej połowie XIX wieku. Co prawda, źródło z 1845 roku wspomina w Golędzinowie tylko folwark, jednak skromna rezydencja mogła w nim zostać nie uwzględniona. Bardzo możliwe, że fundatorem obiektu był Rudolph Materne, który przez kilkadziesiąt lat pozostał właścicielem dóbr w miejscowości. Budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny nakryty dachem czterospadowym z powiekami. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa, o częściowo zmienionym układzie otworów okiennych. W centralnej części fasady trzyosiowy ryzalit, zamknięty trójkątnym przyczółkiem. Główne wejście ozdabiał portyk, obecnie zamurowany. W elewacji bocznej wschodniej drewniany ganek. Elewacje pozbawione większości ozdobnych detali architektonicznych, zachowały wydatny gzyms wieńczący i obramowania okienne z kluczem. Okna w drugiej kondygnacji ryzalitu zamknięte półkoliście, pozostałe prostokątne. Wnętrza budynku niedostępne, zapewne w znacznym stopniu przekształcone w drugiej połowie XX wieku. Wokół dworu zachowane pojedyncze okazy starodrzewu, właściwy park znajduje się na południowy-wschód od budynku. W pobliżu przetrwały zabudowania gospodarcze dawnego folwarku.
Zabytki w Golędzinowie
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Golędzinowie. W ewidencji zabytków znajdują się cmentarz poewangelicki i zespół pałacowy: pałac (ul. Trzebnicka 19), zabudowania gospodarcze dawnego folwarku (ul. Trzebnicka 17-19).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Golędzinowa zapewniają autobusy PKS kursujące z Wołowa i Wrocławia. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd przez Wrocław. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Wrocław Południe, następnie autostradową obwodnicą miasta (A8) do węzła Wrocław Północ. Z węzła najlepiej zjechać na DK5 w stronę Trzebnicy i skręcić w lewo w ulicę Meliorancką. Następnie jazdę należy kontynuować ulicą Kominiarską prowadzącą do ulicy Pełczyńskiej (DK342). Trasa DK342 w stronę Obornik Śląskich przebiega przez Golędzinów. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 200km. Zespół pałacowy i zabudowania pofolwarczne położone są we wschodniej części Golędzinowa. By do nich dotrzeć z DK342 należy skręcić w prawo w ul. Trzebnicką, lub w ul. Stanisława Moniuszki. Na miejscu nie ma dobrego parkingu, samochód trzeba zostawić na poboczu drogi.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2013 r.
