Powiat wrocławski, gmina Kąty Wrocławski

(nazwa niemiecka: Gnichwitz, w latach 1937-1945 Altenrode, Kreis Breslau)

 

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1288 roku. W 1337 roku Gniechowice należały do rodu von Reichenbach. W 1404r. Reichenbachowie sprzedali wioskę rodzinie von Ungerathen. Z kolei w 1561 roku od przedstawicieli rodu von Ungetahen majątek w Gniechowicach przejęli hrabiowie von Saurma-Jeltsch. W posiadaniu członków rodziny von Saurma-Jeltsch dobra pozostały do końca drugiej wojny światowej.

 

W drugiej połowie XVI wieku rodzina von Saurma-Jeltsch ufundowała w Gniechowicach renesansowy dwór nawodny. Ta pierwotna siedziba szlachecka została zniszczona w czasie wojny trzydziestoletniej w 1642 roku. Właściciele miejscowości odbudowali rezydencję po zakończeniu działań wojennych. Na początku XVIII wieku, być może w 1713 roku, rodzina von Saurma-Jeltsch wybudowała w miejscu starszej budowli istniejący do dziś barokowy pałac. Rezydencja przeszła kolejne przebudowy w 1843, 1861 i 1936 roku. W 1945 roku Gniechowice zostały zajęte przez Armię Czerwoną. Żołnierze radzieccy pozostali w majątku rodziny von Saurma-Jeltsch przynajmniej do 1946 roku. Następnie dobra przejęło państwo polskie i w 1949 roku folwark wraz z pałacem przekazało w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Przedsiębiorstwo urządziło w rezydencji mieszkania, świetlicę i biura. W 1963 roku zabytek został przebudowany. W latach 1969-1973 w pałacu prowadzono kolejne prace remontowe. Budynek będąc własnością PGR-u był więc dość zadbany. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku po upadku przedsiębiorstwa rolnego pałac został opuszczony. W tym czasie obiekt należał do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Rządowa agenda nie potrafiła zadbać o zabytek, który pod jej zarządem popadł w ruinę. Ostatecznie agencja sprzedała pałac prywatnemu inwestorowi. Nowy właściciel wymienił stropy i pokrycie dachu. Niestety remont budynku został przerwany. Pałac zabezpieczono przed wejściem osób postronnych zamurowując otwory okienne i drzwiowe. Teren wokół rezydencji nie jest ogrodzony, dlatego można podejść praktycznie do samego budynku.

 

Zabytki w Gniechowicach

Do rejestru zabytków w Gniechowicach wpisano kościół parafialny p.w. św. Filomeny (31.05.1950r., nr rej.: 203) i zespół pałacowy: pałac (5.03.1965r., nr rej.: 1249) oraz park (24.07.1976r., nr rej.: 366/W).

 

Informacje praktyczne i dojazd

Dojazd komunikacją publiczną do Gniechowic zapewniają między innymi autobusy PKS kursujące z Kątów Wrocławskich, Sobótki i Wrocławia. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd z przesiadką we Wrocławiu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Pietrzykowice, następnie DK348 do Małuszowa i dalej DK35 w stronę Świdnicy. Ta ostatnia trasa prowadzi przez środek Gniechowic. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 170km. Pałac znajduje się w centrum miejscowości, po lewej stronie głównej drogi. Pozostałości zabudowań gospodarczych dawnego folwarku położone są na południowy-wschód od rezydencji. Samochód można zaparkować w bezpośrednim sąsiedztwie pałacu.

 

Damian Dąbrowski,

Maj 2013 r.

Joomla templates by a4joomla