Powiat głubczycki, gmina Kietrz
(nazwa niemiecka: Deutsch Neukirch, w latach 1936-1945 Altstett, Kreis Leobschütz)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwszym znanym z dokumentów właścicielem Nowej Cerekwi był Niczko Heyda (zm. po 1450r.). Po śmierci Heydy dobra przejął jego zięć Henryk Donata z Polomy Velkej (zm. przed 1514r.). W rękach rodziny Donata Nowa Cerekiew pozostała do 1585 roku, kiedy to Albrecht Donata odsprzedał posiadłość Albrechtowi von Wuerben (z Vrbna na Hulczynie). Przez następne dwa stulecia Nowa Cerekiew należała do rodu von Wuerben. W 1792 roku Józef Wacław hrabia von Wuerben sprzedał chłopom majątki Nowa Cerekwia, Wojnowice i Rogożany. W 1808 roku zaniedbany zamek przejęła gmina. Od gminy budynek dzierżawił Jakob Breuer. Za rządów Breuera w zamku działała gospoda, browar i gorzelnia. W 1826 roku budynek uszkodził pożar. Cztery lata później zamek od gminy wykupił Franz Hanke z Kietrza i urządził w nim słodownię. W 1856 roku warownia po raz kolejny spłonęła. W wyniku pożaru rozebrano piętro i jedną wieżę. W 1860 roku część zamku wykorzystywano jako szkołę. W kolejnych latach w budynku mieściły się m.in.: browar, słodownia, gospoda, szkoła, areszt i remiza strażacka. Ostatnim właścicielem zamku w latach 1919-1945 był Reinhard Hanke (zm.1956r.). Zamek przetrwał drugą wojnę światową z niewielkimi uszkodzeniami. W czasach Polski Ludowej zdjęto z niego dach, a belki stropowe zużyto jako opał. Obecnie ruiny zamku są własnością prywatną. Budynek nie jest remontowany, otoczony siatką, zabezpieczony przed wejściem.
Ruiny zamku w kwietniu 2008 roku
Zamek
Ruiny zamku pochodzącego z XVI/XVII w. Zbudowanego na wzniesieniu nad rzeką Troją. Warownia murowana z kamienia i cegły, pierwotnie potynkowana, złożona z czterech prostokątnych skrzydeł, otaczających wewnętrzny dziedziniec. Zachowane mury obwodowe pierwszej kondygnacji i częściowo (fasada) drugiej. W elewacji zachodniej czworoboczna baszta. Piwnice nakryte sklepieniami kolebkowymi, w części okien osiemnastowieczne kraty.
Stan zamku w grudniu 2014r.
Zabytki w Nowej Cerekwi
Do rejestru zabytków w Nowej Cerekwi wpisano: kościół parafialny p.w. śś. Piotra i Pawła (nr rej.: 646/59 z 13.11.1959r.); ruiny kościoła cmentarnego p.w. św. Wacława (nr rej.: 953/65 z 26.01.1965r.); ruiny zamku (nr rej.: 723/64 z 7.03.1964r.); dom, ul. Raciborska 19 (nr rej.: 1910/67 z 18.10.1967r.); dom, ul. Raciborska 57 (nr rej.: 1915/67 z 18.10.1967r.); dom, ul. Raciborska 58 (nr rej.: 1911/67 z 18.10.1967r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
Pomimo, że miejscowość jest położona przy ważnej drodze krajowej nr 416 dojazd komunikacją publiczną jest bardzo trudny. Najpierw należy dotrzeć pociągiem lub PKS-em do Raciborza, w dalszą drogę trzeba się wybrać PKS-em z przesiadką w Kietrzu. Dojazd samochodem z Gliwic: drogami DK 408 i 919 do Raciborza, dalej 416 prosto do Nowej Cerekwi. Niecałe 70 km w jedną stronę. Na miejscu nie ma problemu z zaparkowaniem samochodu, szczególnie polecam zostawienie pojazdu na rynku, skąd jest blisko zarówno do ruin zamku jak i barokowego kościoła p.w. śś Piotra i Pawła.
Po drodze warto się na chwilę zatrzymać w Kietrzu i zobaczyć nieliczne, lecz cenne zabytki tego miasta. W okolicy ciekawy pałac w Nasiedlu i piękny gotycko-renesansowy kościół p.w. św. Mateusza w Boguchwałowie.
Damian Dąbrowski,
styczeń 2009 r., aktualizacja grudzień 2014r.