Powiat nyski, gmina Skoroszyce
(nazwa niemiecka: Hennersdorf, Kreis Grottkau)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki miejscowości sięgają II połowy XIII w. W 1302 r. po raz pierwszy był wzmiankowany kościół parafialny w Sidzinie. Niewiele wiadomo o właścicielach wioski. Sidzina była najprawdopodobniej siedzibą rodową rodziny von Jacobi, wygasłej w 1600 r. wraz ze śmiercią Kaspra von Jacobi. Później miejscowość należała między innymi do rodziny Colonna-Fels posiadającej znaczne dobra w rejonie Gliwic i Strzelec Opolskich. W 1937 r. w wiosce znajdowały się dwa majątki, krótych właścicielami byli: major Georg Leipelt i Pani Charlotte Kaul.
Dwór obronny w Sidzinie został wzniesiony na niewielkim wzgórzu otoczonym nawodnioną fosą w XVI lub XVII w. W czasach późniejszych wielokrotnie przebudowywany, zatracił cechy obronne. W 1945 r. budynek został zniszczony. Dwór był murowany z kamienia i cegły, potynkowany, zbudowany na planie nieregularnego czworoboku, na sklepionych piwnicach, parterowy, nakryty dachem naczółkowym z lukarnami. W latach 60-tych XX w. zachowane były jeszcze mury obwodowe budynku. Niestety w czasie wizyty w miejscowości do ruin dworu nie udało się podejść. Dawną rezydencję otacza rozległy park krajobrazowy o powierzchni ponad 7 ha. W parku dominują gatunki liściaste, zwłaszcza olsza, dąb, lipa i jesion, występują również graby, kasztanowce, klony, topole, wiązy, wierzby i robinie akacjowe. Z gatunków iglastych zauważono jedynie świerka. W drzewostanie parku brak okazów o wymiarach pomnikowych. Najłatwiej dojść do parku od strony oficyny dworskiej. Niestety prowadząca tamtędy ścieżka jest niedostępna, znajduje się przy niej tablica zabraniająca wstępu na teren prywatny.
Z daleka widoczna jest za to dawna oficyna dworska. Budynek pochodzi z początku XIX w., murowany z cegły, otynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, nakryty dachem mansardowym z nowszymi lukarnami i z drewnianą wieżyczką z ośmioboczną latarnią na kalenicy. Fasada jedenastoosiowa, z asymetryczną niewielką przybudówką mieszczącą główne wejście do budynku. Nieco większe przybudówki znajdują się w elewacji tylnej i w jednej z elewacji bocznych. W przeszłości budynek składał się z części mieszkalnej (dwutraktowej) i gospodarczej (jednotraktowej). Trwający remont mógł zmienić układ pomieszczeń. Obecnie oficyna jest własnością prywatną i można ją zobaczyć jedynie z zewnątrz.
W Sidzinie znajduje się gotycki kościół parafialny p.w. śś. Piotra i Pawła, wielokrotnie przebudowywany i przekształcony w stylu barokowym i klasycystycznym, a przy drodze w kierunku Nysy wśród pół stoi pochodzący z XIX w. neogotycki kościół odpustowy p.w. Świętego Krzyża.
Do rejestru zabytków sztuki w Sidzinie wpisano: kościół parafialny (17.02.1966 r., nr rej.: 1155/66); zespół dworski: basztę obronną (15.07.1967 r., nr rej.: 1886/67), oficynę (23.03.1967 r., nr rej.: 1878/67), park (1.06.1981 r., nr rej.: 50/81).
Informacje praktyczne i dojazd:
Dobry dojazd komunikacją publiczną do Sidziny zapewniają kursujące przez tą miejscowość autobusy PKS z Nysy do Opola. Z Gliwic zarówno do Opola jak i Nysy można dotrzeć pociągiem, ze względu na ilość połączeń proponuję dojazd przez Opole. Podróżującym samochodem polecam trasę z Gliwic: najpierw autostradą A4 w kierunku Wrocławia, do węzła Prądy, a następnie DK 46 w stronę Nysy. Ostatnia trasa prowadzi przez środek Sidziny, zespół dworski znajduje się w centrum miejscowości, na prawo od niej. Odległość: w jedną stronę niecałe 110 km. Samochód można zaparkować przed wjazdem na teren dawnego folwarku.
Damian Dąbrowski,
Październik 2010 r.
