Powiat nyski, gmina Otmuchów
(nazwa niemiecka: Matzwitz, w latach 1936-45 Mühlrein, Kreis Grottkau)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1285 r. Osada być może została założona przez biskupów wrocławskich na terenie należącego do nich księstwa. Następnie w XIV w. była prywatnym majątkiem rycerskim. Około 1380 r. Maciejowice należały do Heidenreicha von Nostitz, przedstawiciela znanej śląskiej rodziny szlacheckiej. Tablice fundacyjne wmurowane w dwór w Maciejowicach wskazują, że dobra już przed 1589 r. znalazły się w rękach biskupów wrocławskich i zapewne pozostały w ich posiadaniu do sekularyzacji w 1810 r. Od 1836 r. dobra rycerskie w Maciejowicach należały do rodziny Hauck. W 1937 r. jako ich właściciel wzmiankowany był Bernhard Hauck. Trudności w dostępie do materiałów źródłowych uniemożliwiają dokładniejsze prześledzenie losów miejscowości.
Barokowy dwór ufundowany pod koniec XVIII w. przez biskupa wrocławskiego Filipa Gottharda von Schaffgotscha, w miejscu wcześniejszej budowli wzniesionej w 1589 r. przez biskupa Andrzeja von Jerin. Przebudowywany w XIX i XX w., pozbawiony większości cech stylowych. Budynek murowany z cegły, otynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty dachem mansardowym z naczółkami wykonanym z dachówki, z drewniana wieżyczką na kalenicy, pochodzącą z końca XIX w. Fasada pięcioosiowa, z centralnie umieszczonym wejściem, poprzedzonym półkolistym gankiem, z balkonem na wysokości drugiej kondygnacji. Oś środkowa budynku zaakcentowana odcinkowym przyczółkiem z owalnym oknem. Elewacje znacznie uproszczone, z narożnikami i częścią środkową ujętymi boniowanymi lizenami, część otworów okiennych w prostokątnych obramieniach, nad niektórymi półkoliste nadokienniki. W elewacji frontowej zachowana marmurowa tablica erekcyjna z 1589 r., a w elewacji bocznej kartusz herbowy biskupa von Schaffgotscha.
Po drugiej wojnie światowej na bazie dawnego folwarku w Maciejowicach utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, a dwór przeznaczono na mieszkania jego pracowników. W latach 90-tych majątek PGR-u przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, od której gospodarstwo odkupił zakład Unipasz Radzikowice. W 2006 r. zakład rolny w Maciejowicach został zlikwidowany. Dawny dwór również obecnie jest wykorzystywany jako wielorodzinny budynek mieszkaniowy i można go zobaczyć tylko z zewnątrz. W pobliżu zachowały się pochodzące z XIX w. budynki gospodarcze i niewielkie pozostałości parku.
Wiele ciekawych informacji o historii miejscowości (zwłaszcza najnowszej) i jej obecnej sytuacji można znaleźć w portalu:
Do rejestru zabytków sztuki w Maciejowicach wpisano: 05.05.1965 r. dwór, pod nr rej.: 994/65. Do rejestru nie zostały wpisane ciekawe zabudowania gospodarcze, dawny park oraz pochodząca z 1771 r. barokowa figura św. Jana Nepomucena.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Maciejowic jest dosyć trudny. W pierwszej kolejności trzeba dotrzeć do Nysy, najlepiej pociągiem z Gliwic z przesiadką w Kędzierzynie – Koźlu lub Opolu. Następnie z Nysy do Maciejowic jeżdżą autobusy PKS, ale kursują bardzo rzadko (cztery kursy i tylko w dni robocze). Podróżującym samochodem polecam następujący dojazd z Gliwic: autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, skąd DK 46 w stronę Kłodzka. W Otmuchowie należy zjechać z tej trasy do centrum miejscowości (wyjazd ul. Sienkiewicza) i kontynuować podróż lokalnymi drogami prowadzącymi przez Nieradowice do Maciejowic. Odległość: w jedną stronę około 140 km. Przed wjazdem na teren dawnego folwarku znajduje się rozległy plac, na którym można zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
