Powiat raciborski, gmina Rudnik
(nazwa niemiecka: Schonowitz, w latach 1936-1945 Schondorf, Kreis Ratibor)
Początki miejscowości sięgają XIV wieku. Na temat właścicieli Szonowic zachowało się niewiele informacji. W dokumencie z 1573r. zatwierdzającym herb Jana Geraltowskiego z Gierałtowic wymieniony był Maciej z Szonowic. W 1614r. Helena Nass z Grabowa sprzedała Janowi Welczkowi z Wielkiego Dębieńska połowę Szonowic koło Raciborza. Druga połowa tej miejscowości należała w latach dwudziestych i trzydziestych XVII w. do Henryka von Nass, asesora sadu ziemskiego księstwa opolsko – raciborskiego. W dokumentach morawskich z 1619 roku występował również Piotr Mozurowski z Szonowic, do którego musiał należeć jakiś majątek w wiosce. W latach 1649-1665 właścicielem Szonowic był hrabia Ferdynand Leopold von Oppersdorff (ur.1628r., zm.1677r.), od którego miejscowość odkupiła Elżbieta, córka Samuela Lassoty ze Steblowa, żona Adama Lichnowskiego (zm. przed 1672r.). W XIX w. majątek w Szonowicach należał do rodziny von Selchow. W 1886r. właścicielką dóbr o powierzchni 343ha była Pani Sophie von Selchow, z domu von Watzdorf. Następnie posiadłość należała do Karla von Wrochem-Gellhorn i Olgi z domu von Selchow, wymieniany w księgach adresowych z lat 1905-1921. Według ksiąg adresowych z 1930 i 1937r. właścicielką majątku liczącego 343 i 252ha była Pani Hertha Willich z domu von Selchow. Po drugiej wojnie światowej w znacjonalizowanych dobrach urządzono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Pałac rodziny von Selchow przeznaczono na biura i mieszkania. Po upadku PGR-u majątkiem zarządzały kolejne agendy państwowe: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa i Agencja Nieruchomości Rolnych. Obecnie dawna rezydencja w dalszym ciągu pełni funkcję budynku mieszkalnego. Pałac otacza niewielki, zaniedbany park krajobrazowy, bliżej głównej ulicy Szonowic znajdują się budynki gospodarcze.
Pałac
Zbudowany przez rodzinę von Selchow w 1870r. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym wykonanym z papy. Fasada pięcioosiowa, z centralnym ryzalitem, mieszczącym główne wejście, poprzedzone niewielkim tarasem ze schodami. W jednej z elewacji bocznych parterowy sześciokątny ryzalit, zwieńczony balkonem. Elewacje pierwotnie ozdabiało boniowanie pasowe i gzymsy nadokienne, zniszczone w trakcie remontów w drugiej połowie XX wieku.
Zabytki w Szonowicach
Do rejestru zabytków nie został wpisany żaden z obiektów w Szonowicach. Przebudowany pałac obecnie nie posiada cech stylowych i nie kwalifikuje się do wpisania w rejestr zabytków. W rejestrze powinien się jednak znaleźć park otaczający rezydencję. Po oczyszczeniu z samosiewek i podszytu, zbudowaniu placu zabaw dla dzieci, park mógłby stać się miejscem wypoczynku dla mieszkańców wioski.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Szonowic zapewniają liczne autobusy PKS kursujące między innymi z Raciborza. Do samego Raciborza można dotrzeć pociągiem z Katowic, Rybnika i Kędzierzyna-Koźla, lub autobusem z Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK408 w stronę Kędzierzyna-Koźla, następnie skręcić w lewo w DK425 do miejscowości Bierawa. Z Bierawy najlepiej jechać lokalnymi drogami przez Cisek, Sukowice, Steblów, Zakrzów do DK45. Drogą nr 45 należy skierować się w stronę Raciborza. Szonowice leżą przy tej trasie, folwark z pałacem znajduje się po jej lewej stronie. Odległość: w jedną stronę około 55 km. Samochód można zaparkować przy sklepie w centrum wioski.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2011 r.
