Powiat Sosnowiec, dzielnica miasta Sosnowiec
Informacje ogólne:
Obszary na których utworzono miasto w średniowieczu wchodziły w skład ziemi siewierskiej do 1443 r. należącej do Piastów Śląskich. Następnie do drugiej połowy XX w. tereny te nie były związane ze Śląskiem. W wyniku kolejnych podziałów administracyjnych Sosnowiec wraz z częścią Górnego Śląska wszedł w skład województwa śląskiego, później katowickiego i od 1999 r. ponownie śląskiego.
Miasto Sosnowiec zostało utworzone dopiero w 1902 r. na mocy ukazu cara Mikołaja II. Miejscowość obejmowała między innymi obszar majątków Gzichów i Sielce, a także Stary Sosnowiec, Pogoń, Ostrą Górkę, Kolonię Radocha i osadę Blumentala. Z czasem Sosnowiec powiększano przyłączając do niego kolejne dzielnice: Konstantynów, Pekin, Środulę, Milowice, Dębową Górę, Modrzejów, Zagórze, Niwkę, Kazimierz Górniczy, Porąbkę, Klimontów, Maczki. Spośród miejscowości które weszły w skład miasta najstarszą jest Zagórze, wzmiankowane po raz pierwszy w 1228 r.
Wśród zabytków Sosnowca do naszych czasów zachowały się między innymi zamek i pięć pałaców. Spośród nich jedynie zamek w Sielcu i pałac (dwór) w Zagórzu były siedzibami właścicieli majątków szlacheckich. Pozostałe sosnowieckie rezydencje należały do dwóch rodzin fabrykantów Dietlów i Schönów.
Sosnowiec Zagórze
Pierwsza wzmianka o Zagórzu pochodzi z 1228 r. Pod koniec XIV w. właścicielem miejscowości był Stanisław Rudzki, burgrabia zamku krzepickiego. Rodzina Rudzkich z czasem od nazwy majątku przybrała nazwisko Zagórski. W jej posiadaniu część Zagórza pozostała do końca XVI w. Właścicielami pozostałych majątków w Zagórzu była rodzina Jarockich, która odsprzedała je Zwierzchowskim i Dębnickim z Mydlnik. Następnie miejscowość należała do Gosławskich z Bebelna. Po śmierci Michała Gosławskiego w 1666 r. dobra nabył Jan Krzysztof Mieroszewski. Ufundował on w miejscowości drewniany dwór i folwark. W rękach jego potomków majątek pozostał do 1824 r. Następnie należał do Siemieńskich i Gustawa von Kramsty. Obecnie istniejący pałac wznieśli Mieroszewscy w 1777 r. W czasach późniejszych rezydencję kilkukrotnie przebudowywano, między innymi w ostatniej ćwierci XIX w. (według Józefa Pilcha autorem projektu był Franciszek Maria Lancii), kiedy to należała do Sosnowieckiego Towarzystwa Kopalń i Hut (od 1869 r.). Po drugiej wojnie światowej do 1963 r. wykorzystywana jako budynek mieszkalny. Następnie przed 1969 r. pałac przebudowano (wyburzenie dobudówki) i przekazano Pracowni Konserwacji Zabytków. Obecnie w dawnej rezydencji, otoczonej niewielką resztą parku (po drugiej wojnie światowej zbudowano w nim szpital), znajdują się prywatne Pracownie Konserwacji Dzieł Sztuki. Budynek można zobaczyć tylko z zewnątrz.
Niewielki klasycystyczny pałac, murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Pięcioosiową fasadę zamykają dwa jednoosiowe ryzality zwieńczone trójkątnymi przyczółkami. Pomiędzy ryzalitami znajduje się ganek filarowy, podtrzymujący balkon. Elewacja ogrodowa również pięcioosiowa z niewielkim centralnym trzyosiowym ryzalitem mieszczącym wejście. Elewacje zdobią; boniowanie (naroży i pasowe przyziemia), wydatne gzymsy (wieńczący i przepaskowy między kondygnacjami) oraz proste obramowania otworów okiennych.
Adres: ul. Szpitalna 1.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dzięki autobusom i tramwajom KZK GOP Sosnowiec posiada bardzo dobre połączenie komunikacyjne z wieloma miastami województwa śląskiego, m.in.: Katowicami, Dąbrową Górniczą, Będzinem. Do Sosnowca można również bez problemu dotrzeć pociągiem, np. z Gliwic, Zabrza lub Rudy Śląskiej. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Krakowa do węzła Murckowskiego w Katowicach, a następnie trasą S86 w kierunku Warszawy. By dotrzeć do centrum Sosnowca z tej ostatniej drogi najlepiej skręcić w ul. Piłsudskiego. W mieście samochód najlepiej zostawić na parkingu i poruszać się pieszo lub korzystać z dobrze rozwiniętej sieci komunikacji publicznej. Dokładne lokalizacje zabytków podano w ich opisie.