Powiat Tychy, miasto
(nazwa niemiecka: Tichau, Kreis Pleß)
Rys historyczny i stan obecny:
W XVII w. Tychy wchodziły w skład majątków książąt pszczyńskich z rodu Promnitzów. W 1685 r. przedstawiciele tej rodziny ufundowali w Tychach dwór myśliwski. W latach 1766-1782 na zlecenie księcia pszczyńskiego Fryderyka Erdmanna von Anhalt-Cöthen budowniczy Nitschmann rozebrał dwór i na jego piwnicach wzniósł barokowy pałac. W XIX w. budynek ten stracił na znaczeniu na rzecz zamku myśliwskiego w pobliskich Promnicach. Książęta pszczyńscy z rodziny Hochbergów przeznaczyli pałac na siedzibę urzędu leśnego. Mimo to Hochbergowie dbali o budynek i jego otoczenie. Wokół pałacu założyli tzw. Park Browarniany, w którym ufundowali budynek pijalni piwa, muszlę koncertową i kręgielnię. W ten sposób miejsce to zaczęło pełnić funkcję rekreacyjną i kulturalną dla mieszkańców miejscowości. W dwudziestoleciu międzywojennym w pałacu urządzono piwiarnię. Po drugiej wojnie światowej budynek przejęło państwo i w latach 50-tych XX w. otwarto w nim Dom Kultury. W kolejnej dekadzie dawną rezydencję zamieniono w przedszkole. Następnym gospodarzem obiektu był tyski browar. Po zmianach ustrojowych w 1989 r. pałac przeszedł na własność miasta, które przekazało część jego pomieszczeń na siedzibę Związku Górnośląskiego. Stan budynku ulegał stałemu pogorszeniu i samorząd postanowił oddać go w dzierżawę. W latach 2006-2007 pałac dzierżawiła firma Browary Restauracje Spiż. Zabytek miał zostać wyremontowany z przeznaczeniem na hotel i restaurację. Ostatecznie nic z tych planów nie wyszło i budynek ponownie przejęło miasto. W 2009 r. pałac został sprzedany przedsiębiorstwu Synergia. Nowy właściciel zamierza odrestaurować budynek i urządzić w nim ośrodek hotelowo – konferencyjny oraz SPA. Teren wokół pałacu jest ogrodzony, można go zobaczyć tylko z zewnątrz. Poza wymianą dachu przy budynku nie widać jednak większych robót budowlanych.
Stan pałacu w maju 2009 roku
Aktualizacja czerwiec 2015 roku:
Od ostatniej wizyty w 2009 roku zakończono prace remontowe przy budynku. Pałac jest otoczony ogrodzeniem, można go zobaczyć z zewnątrz z pewnej odległości. Mimo zakończenia remontu zabytek nie wydaje się być użytkowany.
Pałac w czerwcu 2015 roku
Pałac
Barokowy pałac w Tychach to budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, na wysokich, sklepionych piwnicach, dwukondygnacjowy, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty wysokim dachem mansardowym z nowszymi lukarnami. Fasada dziewięcioosiowa, z centralnym trzyosiowym pozornym ryzalitem, flankowanym pilastrami z głowicami korynckimi. Na osi elewacji frontowej znajduje się główne wejście do budynku, poprzedzone schodami. W pozostałych elewacjach zmieniony układ otworów okiennych. Skromne elewacje budynku zachowały podziały ramowe, wykonane za pomocą pilastrów i wydatnego gzymsu wieńczącego oraz obramowania otworów okiennych z kluczem.
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Tychów można bez problemów dotrzeć komunikacją publiczną. Dojazd do miasta zapewniają pociągi oraz autobusy MZK Tychy, m.in. z Gliwic linia nr 33, z Katowic linia nr 400. Najbliżej pałacu położony jest przystanek Tychy Browar (ul. Katowicka), obsługują go autobusy linii nr 2, 4, G, 36, L, 131, 254, 400. Wybierającym podróż samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 44 w kierunku Oświęcimia. Trasa ta prowadzi praktycznie przez centrum Tychów. W mieście należy skręcić z DK 44 w prawo w ul. Katowicką, przy której pod nr 2 znajduje się pałac. Odległość: w jedną stronę około 30 km. Samochód na chwilę można zaparkować przy wejściu na teren parku otaczającego budynek.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2010 r., aktualizacja zdjęć i tekstu czerwiec 2015r.