Moravskoslezskýkraj, okres Opava
(nazwa polska: Nowy Dwór, województwo morawsko-śląskie, powiat Opawa)
Rys historyczny i stan obecny:
W pierwszej połowie XIX wieku właścicielem majątku Nowy Dwór był Ludwig Klettenhof. Jeszcze przed 1836 rokiem ufundował on rezydencję wzniesioną w stylu empire. W 1862 roku posiadłość w Nowym Dworze nabył Antonin Luft. W odległości około 100 metrów od istniejącego pałacu wybudował on nową neorenesansową siedzibę. Od 1906 roku właścicielem dóbr był Quido Riedel (ur.1878r., zm.1946r.). Podczas swoich rządów upiększył on Nowy Dwór zakładając na powierzchni zaledwie 1,8ha naturalny park krajobrazowy. Zasadzono w nim około 500 gatunków i odmian roślin drzewiastych. Park ten jest podstawą dzisiejszego arboretum. Quido Riedel mieszkał w Nowym Dworze do 1928 roku, kiedy to przekazał majątek swej córce Elżbiecie, małżonce Waltera Schuberta. W rękach małżeństwa Schubertów posiadłość pozostała do końca drugiej wojny światowej. Po 1945 roku majątek przejęło państwo Czechosłowackie. W latach 1947-1948 pałacem zarządzał Caritas z Ostrawy. Następnie od 1952 do 1954 roku w majątku działała stacja obsługi dla traktorów. W 1955 roku w rezydencji urządzono siedzibę Gminnej rady Narodowej. Wreszcie w 1958 roku posiadłość w Nowym Dworze przekazano Śląskiemu Muzeum Ziemskiemu z Opawy. Muzeum wykorzystuje rezydencję jako budynek administracyjny założonego na terenie parku arboretum. Powierzchnię parku powiększono do 23ha. Na przełomie 1965 i 1966 roku wyburzono „stary” pałac Ludwiga Klattenhofa oraz część zabudowań gospodarczych dawnego folwarku. W latach 1967-1970 wzniesiono kompleks szklarni. Mieściła się w nich ekspozycja prezentująca rośliny klimatu subtropikalnego i tropikalnego. Niewłaściwe użytkowanie obiektu sprawiło, że w 2000 roku został wyburzony ze względu na zły stan techniczny. Obecnie w arboretum znajduje się nowa szklarnia, jednak o dużo mniejszej powierzchni. Zgromadzono w niej 280 gatunków roślin z 70 rodzin. W sumie całą ekspozycję dendrologiczną arboretum tworzy prawie 7000 gatunków i kultywarów roślin krajowych oraz zagranicznych. Na obszarze arboretum utworzono strefy prezentujące swoiste zespoły geograficzne roślin. Ekspozycję tą nazwano „Rośliny drzewiaste pięciu kontynentów”. Informacje na temat historii pałacu i arboretum oraz godzinach zwiedzania i cenach biletów można znaleźć na stronie Śląskiego Muzeum Ziemskiego z Opawy:
Park (zdjęcia z października 2012r.)
Pałac
Neorenesansowa rezydencja wzniesiona około 1862 roku przez Antonina Lufta. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu, częściowo parterowy, częściowo dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Bryłę budynku rozczłonkowują liczne wieże i ryzality. Fasada (elewacja południowo-wschodnia) sześcioosiowa, z głównym wejściem poprzedzonym gankiem podtrzymującym balkon. W narożniku północno-wschodnim umieszczono kwadratową trzykondygnacyjną wieżę będącą dominantą obiektu. Elewacje pałacu skromnie dekorowane detalem architektonicznym. Fasada zachowała podziały ramowe uzyskane dzięki zastosowaniu lizen i gzymsów między kondygnacjami. Ze względu na pełnione funkcje (budynek administracyjny) dawną rezydencję obecnie można zobaczyć tylko z zewnątrz. Pałac w Nowym Dworze tak naprawdę jest tylko skromnym dodatkiem do arboretum. Od dawnej siedziby właścicieli majątku zdecydowanie ciekawsze są otaczające ją rośliny, w tym bogata kolekcja różaneczników.
Pałac (zdjęcia z października 2012r. i maja 2014r.)
Informacje praktyczne i dojazd
Ze względu na likwidację kolejnych połączeń kolejowych między Polską a Czechami (np. zawieszenie kursowania pociągów z Katowic do Chałupek przez spółkę Koleje Śląskie) nie polecam dojazdu komunikacją publiczną do miejscowości Nový Dvůr. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK408 w kierunku Kędzierzyna-Koźla do Sośnicowic i dalej DK919 do Raciborza. Z Raciborza najlepiej wyjechać DK45 w stronę Chałupek i następnie skręcić w prawo w DK916 prowadzącą do granicy czeskiej. W Czechach należy kierować się drogą krajową nr 46 do Opawy. Z miasta trzeba wyjechać drogą nr 4609 przebiegającą przez Nový Dvůr. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 90km. Arboretum znajduje się w północnej części Novego Dvůru. Samochód można zostawić na specjalnym bezpłatnym parkingu.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2014 r.
Park (zdjęcia z maja 2014r.)
